پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری
مقدمه
حسابداري صنعت برق به معناي علمي و فراگير آن تحت عنوان “روش متحد الشکل حسابداري” در فروردين ماه 1346 از سوي وزارت نيرو تدوين و با استعانت و نظارت مستقيم کارشناسان مالي وزارت نيرو در شرکتها و سازمان هاي برق ايران که در کار توليد، انتقال و توزيع فعاليت دارند به مورد اجرا گذارده شد. در طي سالهايي که از اجراي اين روش حسابداري مي گذرد بر اثر تجارب حاصله پاره اي اضافات حذف، برخي مسائل ايضاح و برحسب اقتضاء نکات و دقايق چندي نيز به متن سابق الذکر افزوده گرديد و اينکه حاصل کار در شکل کنوني در دسترس حسابداران، حسابرسان و افرادي که به نحوي در شرکت هاي برق با موضوعات مالي سروکار دارند گذارده مي شود.
با اينکه حسابداري برق در اصول کلي و متنوع با ديگر رشته هاي حسابداري اعم از عمومي، بازرگاني و صنعتي داراي وجوه اشتراک مي باشد، با اين همه مسائل و نکاتي در اين روش وجود دارد که خاص حسابداري صنعت برق مي باشد.
نتيجه مطلوب که اين روش حسابداري در جستجوي آن است تحصيل گردد. باشد که اصحاب مالي و خبرگان اهل حساب در صنعت برق با الهام از انقلاب اسلامي و رهنمودهاي داهيانه رهبريت انقلاب و نيز کوشش در جهت ارتقاء کيفي وظائف محوله سهم خويش را در امر تحقق اهداف و آرمان هاي اقتصادي جامعه اسلامي ايران به نحو شايسته و بايسته ادا نمايند.
1- دفاتر و سوابق
شركت هاي برق دفاتر حسابداري خود را بايد به ترتيبي نگاهداري نمايند كه از جهت اطلاعات مربوط به هر حساب كامل و جامع باشد. كليه دفاتر حسابداري و ضمائم و مدارك مربوطه بايد به طرز صحيحي نگاهداري شده و در مواع مقتضي جهت رسيدگي در اختيار مقامات وزارت نيرو قرار داده شوند. امحاء اين مدارك و سوابق تنها با اجازه وزارت نيرو و رعايت قوانين موضوعه كشوري امكان پذير خواهد بود.
2- شماره گذاري حسابها
شماره كدهائي كه براي حسابها در نظر گرفته شده بايد جزئي از عنوان آن حسابها تلقي شده و در صورتهاي مالي، ترازهاي آزمايشي تراز نامه ها و صورتحساب هاي درآمد و هزينه كه توسط شركت هاي برق تنظيم و براي وزارت ارسال ميگردد قيد شود.
به منظور تسهيل در تشخيص حسابهاي سرمايه اي يا هزينه هاي عملياتي مربوطه شركت هاي برق مي توانند از سيستم شماره گذاري فرعي در دفاتر يا برنامه هاي كامپيوتري خود كه به طرز مناسبي ارقام و مبالغ حسابها را تفكيك و تشريح نمايد استفاده كنند.
3- دوره حسابداري
حسابهاي شركت برق بايد به طور ماهانه تنظيم و نگاهداري شوند به طوري كه كليه عمليات و ارقام هر ماه در حسابهاي همان ماه منظور گردد سال اول مالي شركتهاي برق پايان اسفندهر سال بوده و در تاريخ مزبور حسابها بايد بسته شوند مگر آنكه وزارت نيرو ترتيب ديگري را مقرر كرده باشد.
4- پرسش و تفسير
به منظور هم آهنگي و رعايت يكسان اصول و موازين اين روش حسابداري هر نوع شبهه و ابهامي در مورد تعبير متن حسابها بروز نمايد بايد با نظر و صلاحديد وزارت نيرو مرتفع گردد.
5- متن حسابها
وجود يك قلم در يك حساب فقط موقعي منظور نمودن آنرا در حساب مربوطه ايجاب مي نمايد كه در متن آن حساب قلم مزبور يا مشابه آن تعيين شده باشد.
6- اقلام معوقه
كليه اقلام مربوط به عمليات سنوات قبل كه قبلاً به حسابها منظور نشده بايد بنا به مورد به حساب هاي 434 بستانكاري هاي متفرقه بمازاد با 435 بدهكاري هاي متفرقه بمازاد منظور گردند.
7- اقلام مميزي نشده
در صورت عدم تغاير با مقررات مالي و معاملاتي و ساير قوانين موضوعه هنگامي كه گزارش مالي شركت تهيه مي شود چنانچه داد و ستدي انجام شده باشد كه در حساب هاي مالي مؤثر باشد ولي مبلغ مورد داد و ستد را در موقع بستن حسابها در اختتام دوره حسابداري نتوان به طور دقيق تعيين نمود بايد برآورد آن مبلغ را در حسابهاي مربوطه منظور نمود. بديهي است برآورد نمودن اقلام جزئي كه تأثير قابل ملاحظه اي در حسابها نخواهد داشت ضروري نمي باشد.
8- توزيع حقوق و هزينه هاي كاركنان
هزينه هاي حقوق، دستمزد و مزاياي كاركنان مربوط به حسابهاي مختلف از قبيل نوسازي، تعمير و نگاهداري و عمليات بايد بر مبناي زمان واقعي صرف شده توزيع شود. چنانچه توزيع هزينه ها با اين ترتيب امكان نداشته باشد مي توان زمان صرف شده براي عمليات مشابه را مبناي توزيع اين قبيل هزينه ها قرار داد.
اطلاعات حسابداري لازم براي اين امر از قبيل گزارش اوقات كار بايد به ترتيبي تنظيم شود كه توزيع هزينه هاي كاركنان به حساب هاي مربوطه به سهولت امكان پذير باشد.
9- ذخيره هاي عملياتي
چنانچه وزارت نيرو مقرر دارد شركت هاي برق مي توانند به منظور تأمين بيمه اموال، صدمات و خسارات وارده، تعميرات عقب افتاده و غيره از ذخيره عملياتي استفاده نمايند. پيش بيني ميزان ذخيره هاي مزبور را نيز وزارت نيرو تعيين خواهد كرد.
10- مدارك و سوابق
شركت ها بايد مدارك، سوابق و اسناد مربوط به واحدهاي عملياتي حوزه فعاليت خود را به تفكيك و به طور جداگانه براي نيروگاه ها خطوط انتقال و شبكه توزيع از جهت قيمت تمام شده، افزايش هاي انجام گرفته، بركناري ها، هزينه هاي عمليات و تعمير و نگهداري نگاهداري نمايند.
تأسيسات برق
الف: اين حساب شامل قيمت تمام شده تأسيساتي خواهد بود كه در تملك سازمان يا شركت برق بوده و در عمليات بهره برداري مورد استفاده ميباشد و طول عمر خدمتي آن نيز بيش از يك سال از تاريخ بهره برداري است و طبق اصول و ضوابط ثبت گردد.
ب: بهاي افزايش ها و اصلاحات اموال استيجاري منظور در اين حساب بايد در كدهاي فرعي جداگانه كه قابل تميز و تفكيك از تأسيسات متعلق به شركت باشد ثبت گردد.
تأسيسات برق نگاهداري شده براي استفاده آتي
اين حساب شامل بهاي تأسيسات برق متعلق به شركت است كه تحت برنامه معيني جهت استفاده آتي نگاهداري مي شود. در ضمن حساب مزبور شامل تأسيسات تحويلي و خريداري شده كه به عللي پس از تاريخ تحويل و خريداري مورد بهره برداري قرار نگرفته و جهت استفاده آتي نگاهداري شده است مي گردد. همچنين تأسيساتي كه قبلاً توسط شركت موره بهره برداري قرار گرفته و بعداً از خدمت خارج شده ولي در نظر است كه در آينده مورد استفاده مجدد قرار گيرد در اين حساب منظور مي شود.
ذخيره استهلاک تأسيسات برق مشغول به کار
الف: اقلام مشروحه زير بايد در بستانکار اين حساب منظور شود:
1- مبالغي که در بدهکار حساب 403 هزينه استهلاک يا در حسابهاي تصفيه شده براي هزينه استهلاک جاري منظور شده است.
2- مبالغ دخيره استهلاک مربوط به تأسيسات خريداري شده که به عنوان واحدهاي عملياتي تحويل گرديده است.
ب: موقعي که يک واحد از تأسيسات مشغول به کار استهلاک پذير از رده خدمتي برکنار مي شود، قيمت دفتري واحد مذکور به علاوه هزينه برداشت مربوطه در بدهکار اين حساب منظور مي گردد و همچنين ارزش بازيافتني (قيمت اسقاط) يا ساير مبالغ قابل وصول از قبيل بيمه در بستانکار اين حساب ثبت مي شود. در موقع برکناري هزينه هاي برداشت و ارزش بازيافتي ابتدا در دستور کارهاي برکناري محاسبه و منظور مي شود. سپس پس از اتمام عمليات برکناري، توزيع هزينه هاي مزبور در کدهاي فرعي اين حساب بشرح مندرج در بند ذيل انجام مي گيرد.
در دفتر کل و ترازنامه تنظيمي يک رقم کلي و مرکب براي حساب ذخيره استهلاک تأسيسات برق در نظر گرفته مي شود. اما شرکتهاي برق موظفند جهت مقاصد تجزيه و تحليل، جزئيات سوابق کدهاي معين اين حساب را بر اساس انواع طبقات تأسيسات موجود 1 توليد بخاري 2) توليد گازي 3) توليد هيدروليک 4) توليد ديزلي 5) خطوط انتقال 6) شبکه توزيع 7) تأسيسات عمومي نگاهداري نمايند.
موقعي كه يك واحد عملياتي تأسيسات از حسابي به حساب ديگر از يك شركت برق به شركت برق ديگر و يا احياناً از يك حساب به حساب اموال غيربرقي انتقال مي يابد، نحوه محاسبه ذخيره استهلاك مربوطه بايد به طريقي كه در بند 11 دستورالعمل تأسيسات برق آمده است انجام گيرد.
شركتهاي برق مجازند فقط جهت مقاصدي كه در بالا شرح داده شد از ذخيره استهلاك استفاده نمايند. هر نوع انتقال قسمتي از اين حساب به مازاد يا استفاده از آن به طريقي، منوط به كسب مجوز از وزارت نيرو مي باشد.
سرمايه گذاريها و وامها
اين حساب شامل قيمت دفتري سرمايه گذاري و وامهاي اعطائي در ساير شرکتهاي تابع وزارت نيرو نظير ساتکاب و غيره و همچنين ساير شرکتها و سازمانهايي که به تشخيص مجمع عمومي وزارت نيرو ضروري نمايد خواهد بود.
دارائي هاي جاري
دارائي جاري عبارت است از وجوه نقدي، موجودي كالا، حسابهاي دريافتي و به طور كلي دارائي هايي است كه در شرايط عادي كار و در آينده نزديك به سهولت قابل تبديل به وجه نقد مي باشد.
صندوق
اين حساب شامل موجودي هاي بانكي و نيز وجوه نقدي در صندوق شركت به استثناي وجوه تنخواه گردان خواهد بود كه شركت مي تواند به طور جاري و روزمره از آن برداشت نمايد.
تنخواه گردان
اين حساب شامل پيش پرداخت وجوه نقدي خواهد بود که براي احتياجات خاص، به عنوان تنخواه گردان، در اختيار متصديان يا اشخاص مسئول گذارده مي شود.
نکته: به طور سهولت کنترل، وجود پرداخت شده به عنوان تنخواه گردان بايد مبلغي ثابت باشد.
اسناد دريافتني
اين حساب شامل قيمت دفتري كليه سفته ها و ساير اسناد دريافتني خواهد بود.
حسابهاي دريافتني مشتركين
اين حساب شامل مبالغ بدهي مشتركين در ازاء فروش برق به آنها خواهد بود.
ساير حسابهاي دريافتني
اين حساب شامل كليه مطالبات شركت از كاركنان و ساير اشخاص حقيقي و حقوقي به استثناي بدهي هاي ناشي از فروش برق به مشتركين خواهد بود.
پيش پرداخت هاي پيمانهاي خريد
اين حساب شامل پيش پرداختهاي مربوط به سفارش خريد کالا و ماشين آلات بر اساس پيمانهاي منعقده خواهد بود. پيش پرداختهاي مزبور تا زماني که کالا و ماشين آلات سفارش شده تحويل شرکت نگرديده در اين حساب نگاهداري خواهد شد. براي هر يک از پيمانهاي خريد مربوط به ساتکاب بايد حسابهاي فرعي جداگانه اي نگاهداري شود.
محاسبه و ثبت ارقام مربوط به مواد و مصالح بازيافتي به طريق ذيل خواهد بود:
1- در اين روش حسابداري ارزش لوازم و مصالح بازيافتي بر اساس قيمت صادره و در صورت عدم امكان بر مبناي برآورد تعيين خواهد شد.
2- لوازم اسقاط و غير قابل استفاده بايد بر مبناي مبلغ خالص تقريبي فروش در اين حساب منظور گردد- فروش منهاي هزينه فروش اختلاف بين مبلغ واقعي حاصل از فروش لوازم اسقاط يا مبلغ خالص تقريبي كه قبلاً در اين حساب ثبت گرديده در حساب 163 منظور و اصلاح خواهد شد.
هزينه هاي توزيع نشده انبار
الف: اين حساب شامل هزينه کار، نظارت و سرپرستي اداره امور انبارها و تدارکات بانضمام ساير هزينه هاي مربوط به خريد اجناس، انبارداري، نقل و انتقال و توزيع آنها خواهد بود.
ب: مانده اين حساب به نسبت اجناس صادره براي امور تأسيساتي عملياتي و تعمير و نگهداري در فواصل زماني معين سرشکن خواهد شد به طوري که در پايان سال مالي مانده حساب مزبور صفر شده باشد.
اقلامي که در اين حساب منظور مي گردد به شرح ذيل مي باشد:
1- بازرسي و آزمايش مصالح و اجناسي که اختصاص به يک قلم معين و مشخص نظير کنتورها نداشته باشد.
2- تخليه اجناس از وسائل نقليه و قرار دادن آنها در انبار.
3- نظارت و سرپرستي قسمتهاي تدارکات و انبارها تا حدي که مربوط به اداره اجناس در انبارها باشد.
4- تحويل جنس به متقاضي
5- صورت برداري از اجناس دريافت شده و اقلام موجودي توسط کارکنان انبارها به استثناي صورت برداري هايي که توسط کارکنان دوائر اداري و عمومي جهت مقاصد حسابرسي انجام مي گيرد.
6- فعاليتهاي مربوط به قسمت تدارکات در مورد بررسي اجناس مورد نياز تحقيق در مورد منابع عرضه و فروش، تجزيه و تحليل قيمتها، تهيه و ارسال سفارشات و ساير کارهايي که به نحوي مربوط به اداره اجناس در انبارها مي شود.
7- نگاهداري لوازم و تجهيزات انبارها
8- تنظيف محوطه انبارها و دفاتر انبارها
9- نگاهداري سوابق موجودي شامل ثبت اجناس وارده و صادره و نيز تنظيم صورت موجودي کالا
10- دريافت و مرتب کردن لوازم اسقاط در انبارها
11- ثبت اصلاحي مغايرات مربوط به صورت موجودي مصالح و ملزومات ثبت اصلاحي مذکور شامل مغايرات اقلام عمده (مثلاً ترانسفورماتور) که به هر حال بايد رديابي و معلوم شود نمي گردد.
12- وجوه دريافتي و ساير تخفيفات که عملاً قابل اختصاص به اقلام بخصوصي نمي باشد.
13- کرايه و هزينه حمل که قابل اختصاص به اقلام بخصوصي نمي باشد.
14- هزينه هاي روشنايي، برق و حرارت مرکزي مربوط به محوطه انبارها و دفاتر انبارها.
15- هزينه نظافت انبارها
16- ضايعات و خسارات
خسارات فوق العاده اموال
اين حساب شامل هزينه خسارات و ضايعات فوق العاده اي خواهد بود که به تأسيسات شرکت وارد و موجب خارج شدن آنها از رده خدمتي شده و ذخيره لازم نيز براي آنها پيش بيني نگرديده است. اين قبيل خسارات استثنائي که از حدود پيش بيني خارج بوده و جبران آنها از طريق بيمه يا ذخيره کافي مقدور نمي باشد بايد به طور سنواتي در بستانکار اين حساب و بدهکار حساب 407 استهلاک خسارات اموال منظور و مستهلاک گردد. تعيين سنوات مشمول استهلاک به عهده وزارت نيرو مي باشد.
سرمايه گذاري دولت
الف: اين حساب شامل وجوه و اعتباراتي كه دولت به منظور سرمايه گذاري در صنعت برق اختصاص مي دهد خواهد بود. سود و زيان سنواتي نبايد در اين حساب منظور گردد.
ب: موقعي كه شركت تأسيساتي را از شهرداري ها تحويل مي گيرد، ارزش مستهلك شده- قيمت اوليه منهاي استهلاك- تأسيسات مزبور به عنوان سرمايه گذاري در اين حساب منظور خواهد شد و متقابلاً ذخيره استهلاك مربوطه در حساب 108 و قيمت اوليه در حساب 101 ثبت مي گردد.
پ: اعتباراتي كه سازمان برنامه و بودجه به منظور اجراي طرح هاي مربوط به احداث و توسعه تأسيسات برق در اختيار شركت قرار مي دهد، ابتدا در حساب 250 منظور مي گردد و سپس بعد از تكميل طرح هاي مزبور به اين حساب منتقل و برگشت خواهد شد.
نكته: هر نوع كاهشي در ارقام مربوط به سرمايه گذاري بايد با موافقت مجمع عمومي شركت انجام گيرد.
وام ها و سپرده هاي ثابت دريافتي از مشتركين
اين حساب شامل مبالغ قابل استرداد وام هاي مشتركين كه تاريخ سررسيد آنها يكسال يا بيش از يكسال از تاريخ دريافت وام هاي مزبور باشد و همچنين سپرده هايي كه فقط در موقع قطع سرويس برق بازپرداخت مي شود خواهد بود.
بدهي به شركت ها و مؤسسات تابع وزارت نيرو
اين حساب شامل مبالغ بدهي به شركت هاي برق منطقه اي و شركت توانير و ساير شركتها و مؤسسات تابع وزارت نيرو خواهد بود كه ظرف يكسال يا كمتر قابل پرداخت مي باشد.
سپرده هاي تضميني مشترکين
اين حساب شامل وجوهي که مشترکين به طور موقت به منظور تعيين پرداخت صورت حساب هاي برق مصرفي نزد شرکت سپرده اند خواهد بود.
سپرده هاي ثابت يا درازمدت مشترکين بايد در حساب 222 وامها و سپرده هاي ثابت مشترکين منظور گردد.
اهدائي براي احداث و توسعه تأسيسات
اين حساب شامل كمك هاي اهدائي اعم از نقدي يا جنسي خواهد بود كه از طريق متقاضي به منظور برقراري انشعاب اعطا مي گردد. هزينه مقطوع انشعاب و نيز هزينه وسائل اندازه گيري به عنوان سهمي از كمك متقاضي در سرمايه گذاري برق در اين حساب منظور خواهد شد.
هر نوع برگشتي و انتقالي از اين حساب به حساب درآمد، مازاد حاصله يا هر حساب ديگري منوط به تصويب وزارت نيرو خواهد بود.
نكته: چنانچه به موجب مقررات، قسمتي از پيش پرداخت متقاضي انشعاب قابل استرداد باشد در اين صورت پيش پرداخت مزبور ابتدا در حساب 252 منظور و پس از برقراري انشعاب، مبلغ باقي مانده به بستانكار اين حساب برگشت خواهد شد.
درآمد هاي عملياتي شركت
درآمد عمليات
اين حساب شامل درآمدهاي حاصله از فروش برق بر اساس صورتحسابهاي تنظيمي برق مصرفي مشتركين خواهد بود.
هزينه فروش كالا، خدمات و كارهاي قراردادي
حسابهاي مزبور به ترتيب شامل كليه هزينه ها و درآمدهاي حاصله از فروش كالا، خدمات يا كارهاي قراردادي به انضمام هر نوع سود يا حق العملي كه مؤسسه طبق موافقت نامه هاي موضوعه به عنوان كارگزار بابت كارهاي قراردادي كه براي شخص ثالث انجام مي دهد نصيبش ميگردد و تمامي هزينه هاي ناشي از اين قبيل فعاليتها خواهد بود.
طبقه بندي تأسيسات برق از تاريخ اجراي سيستم حسابداري
جمع قيمت دفتري تأسيسات برق كه به وسيله مؤسسات سابق برق طبق روش معمول در دفاتر حساب مؤسسات مزبور ثبت گرديده از تاريخ اجراي اين سيستم حسابداري در حساب 103 تأسيسات برق در مرحله تجديد طبقه بندي نقل و منظور مي شود.
جمع قيمت دفتري تأسيسات طبقه بندي نشده از تاريخ اجراي اين سيستم حسابداري بايد بر اساس حسابهاي معين تأسيسات برق (301 الي 398) تجديد طبقه بندي شوند. قيمت تأسيسات طبقه بندي نشده بر اساس بررسي دفاتر و تجزيه و تحليل مدارك و سوابق موجود مؤسسه تعيين خواهد گرديد. چنانكه اسناد و سوابق مؤسسه كافي براي تعيين قيمت تمام شده تأسيسات برق نباشد، قيمت هاي مربوطه از تاريخ اجراي اين سيستم حسابداري بر اساس ارزيابي وضع عيني تأسيسات برق مشغول به كار موجود تعيين خواهد گرديد.
اجزاء تشکيل دهنده هزينه هاي ساختماني
اجزاء تشکيل دهنده هزينه هاي ساختماني احداث و توسعه تأسيسات برق که توسط شرکت انجام مي گيرد به قرار ذيل مي باشد:
1- هزينه مواد و مصالح
هزينه مواد و مصالح از طريق صدور حواله انبار جهت کارهاي ساختماني و تأسيسات مستقيماً در حساب دستورکارهاي مربوطه منظور مي شود.
حواله هاي مزبور بايستي با قيد شماره دستور کار مربوط مشخص گردد. هزينه هاي مواد و مصالح مشتمل است بر بهاي کالاي خريداري شده به علاوه عوارض گمرکي، هزينه بازرسي، هزينه بارگيري، هزينه حمل و تخليه تا مقصد تحويل به انبارهاي شرکت علاوه بر اين هزينه قابل احتساب ديگر هزينه ساخت کالا در کارگاه شرکت مي باشد. همچنين قسمتي از هزينه هاي تدارکات و انبار را بايد به هزينه مواد و مصالح صادره از انبار اضافه نمود. هزينه هاي مزبور بايستي به نسبت ارزش مواد و مصالح استفاده نشده برگشتي به انبار و يا به دستور کارهاي ديگر کاهش داده شود.
تبصره: ارزش ظروف و قرقره ها و اقلامي از اين قبيل را که جنبه بازيافتي دارد و مي توان در صورتي که دستور کارهاي آن قابل شناخت و تشخيص نباشد در بستانکار حساب 163 هزينه هاي توزيع نشده انبار منظور نمود.
هزينه پيمانكار
شامل هزينه هاي خدماتي است كه پيمانكار به موجب پيمان منعقده متعهد به انجام آن بوده و در حساب ساختماني شركت منظور مي گردد. موارد ذيل مشمول هزينه پيمانكاران نمي شود:
الف: كاركنان و افرادي كه در استخدام شركت بوده و حقوق و مزاياي آنها نيز از طرف شركت پرداخت مي گردد ولي در كارهاي پيماني مشاركت دارند.
ب: تجهيزات و مواد و مصالح مصرفي كه براي آنها رسيد انبار و حواله صادر ميگردد.
پ: موارد مشروحه تحت عنوان “ساير هزينه ها” مندرج در بند 8 ذيل ممكن است مشمول هزينه هاي پيمانكار گردد.
هنگاميكه تأسيسات برق، مركب از يك واحد عملياتي يا مجموع چند واحد بعد از تاريخ اجراي اين سيستم حسابداري از طريق خريد يا ترتيب ديگري تحويل گرفته مي شود، قيمت خريد به علاوه ساير هزينه هاي انجام شده قابل قبول مربوط به تأسيسات مورد تحويل، در حساب 103 تأسيسات در مرحله تجديد طبقه بندي منظور خواهد شد.
مهندسي، نظارت و امور اداري
هزينه هاي مهندسي، نظارت و امور ادراي قابل منظور در دستور کارهاي ساختماني عبارت است از هزينه حقوق و مخارج مهندسان، نقشه برداران، بازرسان، نقشه کش ها، رؤسا و کارمندان زيردست آنها و نيز تا ميزاني حقوق و هزينه هاي دستگاه مديريت و کارکنان امور اداري و عمومي، هزينه هاي مزبور ممکن است در حساب 184 منظور شده و سپس بر مبناي گزارش اوقات کار يا مطابق آنچه در بند 4 تحت عنوان “هزينه هاي عمومي ساختماني” مذکور است توزيع گردد.
تبصره: بند فوق شامل هزينه هاي “مهندسي و خدمات مشورتي” نيز مي گردد.
روش دستور كار و نحوه ثبت و نگاهداري كارتهاي اموال تأسيسات
الف: شركت هاي برق موظفند كه مشخصات فيزيكي تأسيسات حوزه فعاليت خود را طبق نقشه هاي مبسوط و ديگر سوابق مستدل كه نشان دهنده كيفيت سيستم عملياتي تأسيسات مزبور است نگاهداري نمايند.
ب: شركت هاي برق بايد مشخصات واحدهاي اموال هر يك از حسابهاي تفصيلي و معين تأسيسات را در كارتهاي اموال و تأسيسات دقيقاً به ثبت رسانده به طوري كه قيمت و مقدار و تعداد آنها به نحو كاملاً درستي نشان داده شده باشد.
محاسبه هزينه هاي افزايش ها و بركناري هاي واحدهاي اموال به طريق ذيل است:
1- موقعي كه يك واحد اموال به تأسيسات برق اضافه مي شود، قيمت آن به حساب تأسيسات برق مربوطه اضافه مي گردد مگر در مواردي كه اين قبيل واحدها در موقع تحويل و خريد تأسيسات برق يك واحد عملياتي را تشكيل دهد، در آنصورت به طريقي كه در دستورالعمل شماره 5 تأسيسات برق مذكور است محاسبه خواهد شد.
2- موقعي كه يك واحد اموال از خدمت تأسيسات برق بركنار مي شود اعم از اينكه واحد ديگري به جاي آن نصب شود يا نشود، قيمت دفتري آن به بستانكار حساب تأسيسات برق مربوطه به طريقي كه در بند (ث) ذيل تعيين شده منظور خواهد گرديد و متقابلاً حساب ذخيره استهلاك مربوطه نيز بدهكار خواهد شد. هزينه برداشت و ارزش بازيافتي واحد بركنار شده به ترتيب در بدهكار و بستانكار حساب ذخيره استهلاك مربوطه منظور مي شود.
انتقال اموال
در موردي كه اموالي از يك حساب تأسيسات برق به حساب ديگر، از يك شركت به شركت ديگر مانند شركت برق تهران به شركت توانير از يك قسمت عملياتي به قسمت عملياتي ديگر از حساب 101 تأسيسات برق مشغول به كار به حساب 105 تأسيسات برق نگاهداري شده براي استفاده آتي يا به حساب 121 اموال غيربرقي انتقال و برگشت داده شود يا بالعكس، اين عمل با برگشت دادن قيمت دفتري آنها از يك حساب به حساب ديگر، از يك شركت به شركت ديگر يا از يك قسمت عملياتي به قسمت عملياتي ديگر صورت مي گيرد. هر مبلغي كه در حسابهاي ذخيره استهلاك بابت تأسيسات مورد انتقال منظور شده بايد بر طبق تفكيك حسابهاي مزبور برگشت و انتقال داده شود.
تأسيسات انتقال و توزيع نيرو در اين سيستم حسابداري
الف: تأسيسات انتقال عبارت است:
1- کليه اراضي، ساختمان هاي دستگاه هاي تبديل و تجهيزاتي که از يک منبع اوليه توليد نيرو (مقصود نيروگاه يا نقطه تحويل نيرو در مورد برق خريداري شده مي باشد) به منظور تغيير ولتاژ يا فرکانس برق به کار گرفته شده تا عمل انتقال نيرو به نحو مؤثر و مفيد انجام يابد.
2- کليه اراضي، ساختمانها، خطوط، ايستگاه هاي تبديل و انتقال نيرو لوازم و دستگاه هاي فشار قوي و تجهيزات حفاظتي و کنترل آنها بين مرکز توليد يا نقطه تحويل يا نقطه تحويل تا نقطه ورود به مرکز شبکه توزيع نيرو.
3- کليه خطوط و تجهيزاتي که هدف اوليه آن بالا بردن، ادغام يا اتصال منابع نيرو با يکديگر باشد.
خريد تأسيسات برق
مرحله بعدي در توسعه و پيشرفت صنعت برق در ايران مبتني است بر فروش برق به مؤسسات صنعتي كه قبلاً برق مورد احتياج خود را رأساً توليد مي كرده اند.
قرارداد فروش نيروي برق به واحدهاي صنعتي كه جانشين توليد برق خصوصي آنها مي شود در بيشتر موارد ايجاب مي نمايد كه محرك هاي اوليه و مولدها و ساير تجهيزات برقي واحدهاي صنعتي مزبور خريداري شود.
دارائي هاي غيرمشهود
تصور نمي شود كه شركت هاي برق در ايران در مورد دارائي هاي غيرمشهود متحمل هزينه به مقداري شوند كه قابل توجيه براي طبقه بندي هزينه مزبور در حساب تأسيسات مشغول به كار باشد. لذا، در اين روش حسابداري، با توجه به شرايط خاص كار در شركتهاي برق، جهت هزينه دارائي هاي غيرمشهود تأسيسات برق مشغول به كار از قبيل هزينه هاي تأسيس، امتيازات و حق مخصوص، حق اختراع، اخذ پروانه و ساير حقوق ناشي از دارائي هاي غيرمشهود پيش بيني نشده است.
دستورالعمل درآمد عمليات
برحسب اين روش حسابداري طبقه بندي درآمدهاي عمليات بر اساس موارد دوگانه ذيل خواهد بود:
1- درآمدهاي حاصله از فروش برق
2- ساير درآمدهاي عملياتي برق
در اين روش حسابداري، درآمدهاي ناشي از فروش برق بر مبناي صورت حساب هاي مصرف برق مشتركين در هر سيكل حسابداري تعيين خواهد شد. مبالغ وصول شده از مشتركين بابت برق مصرفي ملاك تعيين درآمدها قرار نخواهد گرفت.
صورت حساب هاي مصرف برق بايد در هر سيكل حسابداري براي كليه مشتركين صادر و توزيع گردد. در مواردي كه قرائت كنتر مشترك در يك سيكل بنا به دلائلي امكان پذير مي باشد بايد صورتحساب مربوطه جهت برق مصرفي بر اساس برآورد تنظيم گردد.
آمار و سوابق مربوط به درآمدهاي حاصله از فروش برق و نيز مقدار كيلو وات ساعت برق فروخته شده در هر سيكل بايستي به نحوي نگهداري شود تا بدان وسيله امر مقايسه در مورد طبقات مختلف درآمدها امكان پذير گردد.
فروش برق
440- فروش برق خانگي
441- فروش برق تجاري
442- فروش برق صنعتي
443- فروش برق كشاورزي
فروش برق خانگي
اين حساب شامل مبلغ خالص صورتحسابهاي برقي مصرفي براي مقاصد خانگي خواهد بود.
اسناد و مدارك مربوطه بايد به نحوي نگهداري گردد كه مقدار كيلو وات ساعت برق فروش رفته و درآمد حاصله طبق هر تعرفه از جداول نرخ را معلوم نمايد.
تبصره: چنانچه برق تأمين شده جهت مصارف خانگي و تجارتي از طريق يك كنتور واحد به عمل آمده باشد كليه عوايد حاصله بايد در اين حساب يا در حساب 441- فروش برق تجارتي بر طبق نرخ مربوطه منظور گردد در صورتي كه نرخ برق خانگي و تجارتي يكي باشد طبقه بندي مزبور بايد برحسب بيشترين مصرفي براي هر يك از طبقات انجام گيرد.
فروش برق تجاري
اين حساب شامل مبلغ خالص صورتحساب هاي برق تحويلي به مشترکين تجارتي خواهد بود. سوابق مربوطه بايد به نحوي نگهداري گردد که مقدار کيلو وات ساعت برق فروش رفته و عوايد حاصله طبق هر تعرفه از جداول نرخ را نشان دهد.
فروش صنعتي
اين حساب شامل مبلغ خالص صورتحساب هاي برق مصرفي مشترکين صنعتي خواهد بود.
اسناد و مدارک مربوطه بايد به نحوي نگهداري گردد که مقدار کيلو وات ساعت برق فروش رفته و عوايد حاصله طبق هر تعرفه از جداول نرخ را نشان دهد.
فروش برق کشاورزي
اين حساب شامل مبلغ خالص صورتحسابهاي برق تحويلي به مشترکين براتي مصارف تلمبه هاي آبياري و امور کشاورزي خواهد بود.
ساير فروش هاي برق
اين حساب شامل درآمد هاي حاصله از انشعابات موقت و ساير سرويس هاي برقي كه در ساير حسابداري درآمد عمليات پيش بيني نشده خواهد بود. همچنين، اين حساب شامل درآمد تقريبي فروش برق در پايان دوره حسابداري ناشي از عدم قرائت كنتور و تهيه صورتحساب هاي مربوطه خواهد بود.
ساير هزينه هاي مربوط به تأمين نيروي برق
برق خريداري شده
الف: اين حساب شامل بهاي نيروي برق در محل تحويل است که شرکت براي بازفروش خريداري مي نمايد. همچنين مبادله انرژي بين شرکت برق با شرکت برق ديگر يا بين يک شرکت برق با يک واحد صنعتي به منظور تأمين برق ساعات پيک و غيرپيک طرفين که در اين مورد هزينه خالص انرژي مبادله شده اين حساب منظور خواهد شد. به علاوه اين حساب شامل ثبت هزينه خالص نيروي توليد شده جهت داد و ستدهايي که بر اساس قراردادهاي مجتمع انرژي POOLING يا مبادله نيرو در مواردي که بين اقلام بدهکار و بستانکار نيروي برق مبادله شده و غيره موازنه وجود دارد خواهد بود. خريد و فروش هاي مشخص و جداگانه نبايد به صرف اينکه اقلام بدهکار و بستانکار آنها در سند هزينه تنظيمي تلفيق گرديده به عنوان انرژي مبادله شده تلقي گردد.
ب: سوابق اين حساب بايد ديماند و هزينه هاي ديماند، کيلو ات ساعت و بهاي آن را براي هر قرارداد خريد و نيز اقلام بدهي و بستانکار هر يک از قراردادهاي مبادله نيرو را ماهانه نشان دهد. علاوه بر اين، سوابق مزبور بايستي ديماند و کيلو وات ساعت هر يک از محل هاي تحويل انرژي برق را نيز بطور ماهانه مشخص و تعيين نمايد.
هزينه هاي حساب مشتركين
عمليات
901- نظارت و سرپرستي
اين حساب شامل حقوق و دستمزد و هزينه هاي مربوط به نظارت عمومي و اداره قسمت نگهداري حسابهاي مشتركين و فعاليت هاي مربوط به وصول بهاي برق مصرفي خواهد بود. نظارت مستقيم بر عمليات بخصوص بايد به بدهكار حساب 902- هزينه هاي قرائت كنتور يا حساب 903- هزينه هاي نگاهداري حساب مشتركين و وصول بهاي برق منظور گردد. (به بند 1 دستورالعمل هزينه عمليات رجوع شود).
902- هزينه هاي قرائت كنتور
اين حساب شامل حقوق و دستمزد و مصالح مصرفي و ساير هزينه هاي مربوط به قرائت كنتور مشتركين و تعيين برق مصرفي خواهد بود كه به وسيله كنتور خوان انجام مي گيرد.
هزينه کار
1- تعويض و جمع آوري نمودارهاي کنتورها به منظور تعيين برق مصرفي و تهيه برگ تشخيص
2- بازرسي ساعتهاي کنترل، نظارت در مورد پلمپ کنتورها و غيره وقتي که اين عمل توسط کنتورخوان انجام مي گيرد و لزوماً جزئي از فعاليتهاي روزمره قرائت کنتور محسوب مي شود.
3- قرائت کنتورها به علاوه کنتورهاي ديماند و دريافت اطلاعات مربوط به بار برق جهت مقاصد تهيه برگ تشخيص به استثناي هزينه قرائت نخستين و آخرين چنانکه مربوط به عمليات جابجا کردن يا قرار دادن مجدد کنتور باشد، پلمپ کردن و قطع و وصل مجدد کنتور که در بدهکار حساب 586 هزينه هاي کنتور يا حساب 903 هزينه هاي نگاهداري حساب مشترکين وصول بهاي برق منظور مي گردد.
4- محاسبه برق صنعتي مشترک آرزوي دفتر يا برگ قرائت کنتور موقعي که اين کار توسط کنتورخوان انجام مي شود.
5- توزيع برگ تشخيص هاي برق توسط کنتورخوان.
مصالح و مخارج
6- کارت هاي هويت، السبه و غيره.
هزينه کار
1- دريافت، تنظيم، ثبت و رسيدگي به درخواستهاي روزمره به منظور دادن انشعاب، قطع برق، انتقال يا آزمايش کنتور مشترک به استثناي هزينه انجام سفارشاتي که قابل تخصيص به بدهکار حساب بخصوصي مي باشد.
2- تحقيقات در مورد اعتبار مشترک و نگاهداري سوابق در اين خصوص به علاوه سوابق مربوط به حسابهاي سوخت شده.
3- دريافت، بازپرداخت و گرفتن سپرده از مشترک و نگاهداري سوابق سپرده ها، توسعه خط و ساير سوابق متفرقه.
4- رسيدگي به برق مصرفي از روي گزارشات کنتورخوان موقعي که اين رسيدگي جهت تنظيم اطلاعات برگ تشخيص ضروري باشد.
5- تهيه پليت هاي آدرس و چاپ آنها بر روي برگ تشخيص ها و نيز برگ اخطارها.
6- تهيه اطلاعات مربوط به برگ تشخيص
7- عمليات ماشين هاي محاسبه و تهيه برگ تشخيص
8- مطابقه ورسيدگي به سوابق برگ تشخيص، با مفاد قراردادها و جداول نرخ
9- آماده کردن برگ تشخيص ها براي ارسال و تحويل آنها به مشترکين به وسيله اشخاصي غير از مأموران قرائت کنتور
10- جمع آوري و وصول برق بها
11- تنظيم موازنه هاي برق بهاء، وصول سپرده ها و تهيه گزارشات وجوه نقدي
12- ثبت دريافتي ها و ساير اقلام بستانکار يا بدهکار حسابهاي مشترکين و نقل مانده هاي پرداخت نشده.
13- موازنه کردن حسابهاي مشترکين و حسابهاي کنترل
14- تهيه و ارسال اخطاريه ها و تنظيم گزارش هاي مربوط به حسابها و برگ تشخيص هاي پرداخت نشده.
15- آخرين قرائت کنتور حسابهاي برگ تشخيص هاي پرداخت نشده موقعي که به عنوان جزوي از کارهاي روزمره مأمور مربوطه انجام مي گردد.
16- قطع و وصل مجدد سرويس برق به علت عدم پرداخت صورتحساب برق مصرفي
17- دريافت، ثبت و رسيدگي به پرسش ها وشکايات و نيز درخواستهاي مشترکين جهت تحقيقات به علاوه تهيه سفارشات لازم به استثناي هزينه انجام سفارشاتي که قابل تخصيص در حسابهاي بخصوصي براي اين قبيل سفارشات مي باشد.
هزينه هاي متفرقه فروش
اين حساب شامل هزينه كار و مصالح مصرفي و ساير هزينه هاي مربوط به فعاليت هاي فروش خواهد بود كه در ساير حسابهاي هزينه فروش پيش بيني نشده است.
بيمه اموال
الف: اين حساب شامل وجوه پرداختي به شركت هاي بيمه يا مبلغ ذخيره شده توسط شركت برق جهت جبران خسارات وارده به اموال شركت برق خواهد بود. اين حساب همچنين شامل هزينه كار و مصالح مصرفي در مورد فعاليت هاي مربوط به بيمه اموال خواهد بود.
ب: مبالغ وصولي از شركت هاي بيمه بابت جبران خسارات وارده به اموال شركت برق در بستانكار حسابي منظور خواهد شد كه اموال مورد بيمه در بدهكار آن حساب ثبت شده باشد در مواردي كه اموال خسارت ديده از رده خدمتي بركنار مي شوند، مبالغ وصولي بابت جبران و خسارات وارده در بستانكار حساب ذخيره استهلاك مربوطه منظور خواهد شد.
تعمير و نگهداري تأسيسات عمومي
الف: اين حساب شامل هزينه كار و مصالح مصرفي و ساير هزينه هاي مربوط به تعمير و نگهداري اموالي خواهد بود كه در “امور حسابداري مشتركين” ، “اداره فروش” و “امور اداري” مورد استفاده بوده و قيمت دفتري آنها در حساب 390 ساختمان ها حساب 391 لوازم و اثاثيه اداري، حساب 397 وسائل مخابراتي و حساب 398 وسائل و لوازم متفرقه منظور گرديده است.
شرکت مهندسين مشاورهارزا در سال 1346 جهت طراحي و اجراي سيستم کد گذاري متحدالشکل فعاليت خود را آغاز ودر سال 1349 در برق منطقه تهران شروع به اجراي آن نمود اين شرکت کميته استاندارد کالاي برق را تشکيل داد اين کميته با استفاده از يک کدينگ نه رقمي با ساختار ذيل اقدام به کد گذاري اجناس نمود :
سيستم تاتا :
از سال 1350 کار طبقه بندي و کد گذاري کالاهاي انبار نيروگاها بر اساس قراردادي به شرکت مشاورهاي تاتا از هندوستان واگذار شد و تا سال 57 در بعضي از نيروگاهها از جمله نيروگاه مشهد اين سيستم پياده شد و چون توسط شرکت تاتا انجام گرفته به سيستم تاتا مشهور شده است .
اين سيستم با استفاده از کدينگ ده رقمي و ساختار زير پياده شده است :
بودجه و اعتبارات :
بودجه عبارت است از پيش بيني درآمدها و هزينه ها براي يک دوره مالي معين .بودجه توليد و فروش: اولين بودجه اي که هر موسسه تجاري اقدام به تهيه آن مي نمايد بودجه فروش مي باشد زيرا مبناي اصلي تهيه و تنظيم ساير بودجه هاست با پيش بيني مقدار فروش (متاثر از شرايط جغرافيايي ، فرهنگي ، اقتصادي ، وضعيت رقبا و …) مقدار مورد نياز براي توليد محصول يا خدمات بدست مي آيد با پيش بيني مقدار توليد ، مقدار مواد مصرف شده ، دستمزد مستقيم و سربار پيش بيني مي شود با پيش بيني مواد مصرف شده با توجه به موجودي اول دوره و پيش بيني مقدار لازم براي پايان دوره ، مي توان مقدار خريد را پيش بيني کرد .بودجه نقدي : هدف از تنظيم بودجه نقدي تعيين ميزان وجه نقد با پيش بيني دريافتها و پرداختها طي دوره و مقدار مورد نياز براي پايان دوره مي باشد بطوريکه شرکت با کمبود نقدينگي يا تراکم بيش از نياز نقدينگي روبرو نشود .
بودجه قابل انعطاف : موسسات تجاري ( توليدي ، بازرگاني ، خدماتي ) بودجه هاي مورد نياز خود را ممکن است فقط با در نظر گرفتن ظرفيت عادي تهيه و تنظيم نمايند اين نوع بودجه ها ، بودجه ثابت ناميده مي شوند در اين نوع بودجه ها در صورت عدم تحقق ظرفيت توليد ، امکان مقايسه بودجه با عملکرد واقعي و محاسبه انحرافات مربوطه و تجزيه تحليل آنها به آساني ميسر نخواهد بود براي رفع اين مشکل توصيه مي شود موسسات بودجه تنظيمي خود را به جاي تهيه بر مبناي يک ظرفيت ، در ظرفيتهاي متفاوت تنظيم نمايند که به اين نوع بودجه بودجه قابل انعطاف گويند .
بودجه قابل انعطاف مي بايست حاوي هزينه هاي متغير و ثابت به تفکيک باشد و هزينه هاي نيمه متغير بايد با روشهاي خاص به ثابت و متغيير تفکيک شوند تا بتوان هزينه هاي واقعي را مقايسه و انحرافات مربوط را مقايسه و انحرافات مربوطه را محاسبه و مورد تجزيه و تحليل قرار داد .
بودجه سرمايه اي : طرح ريزي ، ارزيابي و کنترل مخارج سرمايه اي که بودجه بندي سرمايه اي ناميده مي شود عبارتست از فرايند طرح ريزي سرمايه گذاري مستمر ، تجديد سرمايه گذاري منابع واحد تجاري ، و هدايت و اعمال نظارت بر اينگونه سرماغيه گذاري ها و واضح است که اين سرمايه گذاري ها توسط بنگاه جهت کسب سود بوده و منافع آن بايد مشخص شود توجه داشته باشيم که اين مخارج سرمايه اي با هزينه هاي که در بودجه توليد و فروش پيش بيني مي شود متفاوت است .
واحد بودجه و اعتبارات :
اين واحد با هدف تهيه بودجه ، کنترل هزينه ها و درآمدهاي واقعي ، ارزيابي و تجزيه و تحليل آنها جهت برنامه ريزي مديريت فعاليت مي کند در اين واحد بودجه را به دو بخش جاري و سرمايه اي تقسيم نموده اند که مي توان گفت آنچه که به عنوان بودجه سرمايه اي طبقه بندي شده، عملا” از ديدگاه شرکت برق منطقه سرمايه اي محسوب مي شود نه شرکت توزيع برق مشهد ، از انجايي که شرکت توزيع برق مشهد بيشترين فعاليت خود را به عنوان پيمانکار برق منطقه انجام مي دهد بنا بر اين بودجه فروش عبارت است از انچه که برق منطقه از شرکت توزيع کار بخواهد اين محدوديت ها عملا” نحوه تنظيم بودجه با آنچه که بيان شد متفاوت مي سازد هر چند که بودجه در اينجا خيلي از نقشهاي بودجه در بازار رقابت ازاد و بنگاههاي صرفا” اقتصادي را ندارد با اين حال ابزار بسيار مهمي براي مديريت محسوب مي شود .
بودجه جاري بر اساس پيشنهاد واحدها و عملکرد گذشته و لحاظ تورم و نقدينگي و سياست هاي کلان مديريتي توسط دفتر برنامه ريزي تهيه مي شود براي تهيه بودجه سرمايه اي ابتدا در دفتر طرح و نظارت امور از اوايل برج 8 به بعد بر اساس نيازها و اولويت ها و با درخواست واحد بهره برداري و يا بر اساس گزارش 121 يا تقاضاي مردم و مطالعات انجام گرفته و … انواع طرح هاي سرمايه اي
شامل توسعه و احداث ، روشنايي معابر ، اصلاح و بهينه سازي که در سال آينده بايد اجرا شود ، تهيه شده پس از تصويب مدير امور به دفتر طرح و نظارت و از آنجا به دفتر برنامه ريزي (بودجه و اعتبارات ) ارسال مي شود پس از برگذاري جلسه دفاعيه و تاييد مدير عامل بودجه پيشنهادي به برق منطقه خراسان ارسال مي شود برق منطقه با توجه به اعتبارات و … آن را تعديل مي کند بودجه مصوب به امور مالي ابلاغ مي شود بودجه جاري در سيستم کنترل بودجه تعريف مي شود ، دفتر مهندسي بر اساس پروژه هاي مصوب ( پروژه هايي که براي آن اعتباردر نظر گرفته شده ) کتابچه نيازمندي کالا را تهيه و در اختيار واحد بازرگاني قرار مي دهد ، کتابچه اعتبارات سرمايه اي مصوب هر امور بر حسب رديف هاي مشخص در اختيار حسابداري تاسيسات جهت کنترل پروژه ها قرار مي گيرد .
حسابدار مسئول :
تمام اسناد صادره قبل از اينکه براي مدير مالي ارسال شود توسط حسابدار مسئول کنترل مي شود معمولا” محاسبه کسورات و اضافات حقوق جهت ارسال به ستاد، و سند هاي مربوط به حسابداري قراردادها نيز توسط حسابدار مسئول تنظيم مي شود که ثبت هاي مربوط در ادامه ضمن توضيح گردش کار يک پروژه بيان خواهد شد .
سيستم تامين اعتبار و حسابدار هزينه :
براي خريد اموال غير اموالي و انباري متقاضي فرم درخواست خريد را پر نموده بعد از تاييد مسئول مربوطه فرم مذکور جهت درج دستور کار به حسابداري تاسيسات ارسال مي شود حسابدار تاسيسات دستور کار را پر نموده جهت تاميين اعتبار به حسابدار هزينه ارسال مي کند حسابدار هزينه بر حسب دستور کار مندرج و با استفاده از سيستم مکانيزه بخشي از اعتبار در نظر گرفته شده را به درخواست
مورد نظر تخصيص مي دهد و پس از درج رديف بودجه و تاييد ساير افراد ذيصلاح ، جهت خريد اقلام درخواستي فرم به کارپرداز تحويل داده مي شود ، عمليات فوق به ” تامين اعتبار ” مشهور بوده که به نظر مي رسد ” تخصيص اعتبار” مناسب ترباشد . معمولا اکثر درخواست خريد ها ، قبل از تهيه و تحويل جنس به متقاضي وسط متقاضي قسمت دريافت تاييد مي شود که با اين مسئله برخورد نمي شود ، ضمنا” در صورتي که دستور کار اشتباه درج شده باشد هنگام تخصيص اعتبار ، سيستم بايد اشکال بگيرددر صورتي که در حال حاضر با دستور کار اشتباه تخصيص اعتبار ممکن مي باشد ولي بعدا” هنگام صدور سند ، سيستم به اين دستور کار ايراد مي گيرد . حسابدار هزينه مسئول صدور اسناد هزينه اي مختلف مانند سند هاي کارپردازي ، تنخواه اداري ، سند هاي درمان ، هزينه سوخت و متفرقه مي باشد خريد هاي بالاي يک ميليون ريال و يا خريد از اشخاصي که پيش بيني مي شود در
يک دوره سه ماهه بيشتر از يک ميليون ريال باشد ، در سيستم حسابداري خريد سند مي خورد در اين سيستم ريز اطلاعات خريد وارد مي شود بنابر اين تهيه گزارش خريد فصل که حد اکثر يکماه پس از پايان فصل بايد به حوزه آمار و اطلاعات دارايي ارسال شود به سهولت امکان پذير مي شود .
ضمنا” خريدهاي انباري جهت قيمت دار شدن شماره رسيد انبار نيز در سيستم خريد بايد ثبت گردد البته تا قبل از بيست و پنجم هر ماه زيرا بعد از آن حسابداري انبار اقدام به تهيه گردش انبار نموده قيمت دار شدن رسيد بعد از تهيه گردش انبار باعث اختلاف در اين گردش مي شود معمولا بايگاني اسناد و ارسال اصل اسناد به ستاد نيز توسط حسابدار هزينه صورت مي گيرد .
در صفحات بعد جدول کدهاي بودجه نشان داده شده اشت .
حسابدار جمع دار و سيستم اموال :
در ستاد اموال هر امور در سيستم اموال به حساب جمعدار آن امور گذاشته شده ووي در برابر آن اموال مسئول مي باشد ، در هر امور نيز جمعدار ، اموال تحويلي به هر شخص را با محل استقرار آن ثبت مي نمايد هر گونه جابه جايي بايد با حضور جمعدار صورت مجلس شده و او نيز بايد اين جابه جايي را در سيستم اموال ثبت نمايد از لحاظ اينکه مانده حساب اموال طبق دفاتر شرکت در اين سيستم به طور کامل ، بر حسب شماره اموال و محل استقرار ريز شده است کاربزرگي انجام گرفته ، اما اين سيستم متاسفانه جابه جايي اموال در مراکز مختلف و در نتيجه تخصيص هزينه استهلاک به نسبت کارکرد در هر واحد را نمي تواند جوابگو باشد .
به اين معني که به هنگام ثبت يک تحويل و تحول به جاي آنکه يک سند انتقالي که در بر گيرنده تاريخ انتقال، محل استقرار(مرکز هزينه ) و نام شخص تحويل گيرنده جديد را ثبت کنيم اطلاعات قبلي را پاک کرده و اطلاعات جديد را رونويسي مي کنيم .
ضمنا” درخواست خريد کالاي اموالي يا درخواست برگشت کالاي برگشت کالاي اموالي به انبار توسط حسابدار جمعدار در سيستم مديريت کالا صورت مي گيرد .
روش قيمت گذاري فوق جالب به نظر نمي رسد بهتر است به اقل ارزش دفتري يا قيمت بازار قيمت گذاري شود ضمنا به حساب موجودي گذاشتن اموال کنار گذاشته شده باعث مي شود براي آن استهلاک نيز محاسبه نشود در حاليکه طبق قانون ماليات ها ي مستقيم ايران براي اين دارايي ها که در طول سال مالي به کار گرفته نمي شوند هزينه استهلاکي معادل 30% وضعيتي که به کار مي روند ، ميتوان محاسبه کرد ضمنا” طبق اين قانون استهلاک دارايي از تاريخ آماده براي بهره برداري محاسبه مي شود البته در مواردي که در خلال ماه آماده بهره برداري باشدآن ماه در محاسبه استهلاک مد نظر قرار نمي گيرد .
حسابداري تاسيسات و گردش يک پروژه :
براي کنترل بيشتر تمام دستور کارهاي درخواست هاي دست نويس و درخواست هايي که از طريق سيستم مديريت کالا صورت مي گيرد توسط حسابدار تاسيسات کنترل و تاييد مي شود در ادامه من توضيح گردش کار يک پروژه نقش حسابدار تاسيسات بيشتر مشخص شده است . اداره بازرگاني بر اساس کتابچه نيازمندي کالا طبق آيين نامه معاملات اقدام به تهيه کالاي پروژه نموده و در اختيار انبار قرار مي دهد ؛ دفاتر طرح و نظارت امور ، پروژه هاي پيش بيني شده را آماده و پس از تاييد مدير امور اين پروژه ها به حسابداري تاسيسات جهت تخصيص اعتبار ارسال مي شود اينکه چرا در پروژه هايي کالاي برگشتي دارد ارزش کالاي برگشتي در اعتبار تخصيص داده شده موثر است؟
با تخصيص اعتبار اين شماره مالي به پروژه اختصاص مي يابد و پيمانکار براي پروژه انتخاب مي شود
اما هر پروژه به رديف هاي زير تقسيم شده است :
رديف200 : ساختمان پست
رديف 300 : پست 20 کيلو ولت هوايي
رديف 301 : پست 20کيلو ولت زميني
رديف 400 : شبکه 20 کيلو ولت هوايي
رديف 500 : شبکه فشار ضعيف هوايي
رديف 590 : لوازم اندازه گيري و تجهيزات مشترکين
رديف 600 : شبکه يا کانال زميني
رديف 700 : شبکه فشار ضعيف زميني
رديف 900 :شبکه روشنايي معابر زميني
رديف 901 : شبکه روستايي معابر هوايي
رديف 902 : ساختمان عمومي و اداري
پروژهها بر اساس طرح ها و برنامه ها نيز طبقه بندي مي شوند :
طرح(3) طرح نوسازي _طرح(4)روستايي _ طرح(5) استهلاکي _ طرح(6) اصلاح و بهينه سازي _ طرح (7) نيرو رساني _ طرح (8 ) توسعه روستايي _ برنامه (6) زميني _ برنامه (7) هوايي
هنگامي که در امور طبق آيين نامه معاملات ، پيمانکار بابت انجام کار مورد نظر انتخاب شد با وي قراردادبسته مي شود ، در قراردادهايي که شرکت توزيع خود ، بصورت پيماني براي برق منطقه انجام مي دهد ذکر شماره آن قرارداد جهت پيگيري مسائل بيمه و … در قرارداد جديد ضروري است .
معمولا قرارداد در چهار نسخه تنظيم مي شود يک نسخه براي تامين اجتماعي جهت استعلام حق بيمه قرارداد، يک نسخه براي پيمانکار و يک نسخه براي شرکت تنظيم ميشود هنگامي که پيمانکار نسخ دارايي و تامين اجتماعي را به سازمانهاي مربوط تحويل و رسيد آنرا همراه 5% مبلغ کل قرارداد بصورت نقدي يا ضمانت نامه جهت حسن انجام کار تحويل حسابداري داد ، نسخه قرارداد پيمانکار به وي تحويل مي شود ، در صورتيکه پيمانکار شخصيت جديدي باشد ابتدا به ستاد اعلام شده تا براي وي در سيستم انديکس تعريف شود ، قراردادهاي جاري در اين موقع تامين اعتبار شده ، مشخصات قرارداد در سيستم قراردادها ثبت مي شود ، در قراردادهاي پروژه اي در صورتيکه کالا با شرکت باشد پيمانکار به ناظر مراجعه و ناظر با توجه به کالاي مورد نياز پروژه براي تحويل به پيمانکار درخواست کالا نموده اين درخواست به کارتابل حسابدار تاسيسات رفته ، پس از کنترل توسط
حسابدار از جهت اينکه ايا آن کالا در پروژه ديده شده و بر عهده شرکت مي باشد و آيا قبلا به پيمانکار تحويل نشده است .
پس از تاييد به کارتابل مدير امور رفته ، مدير امور امور گزارش موجودي انبار را در اختيار دارد در صورت وجود و با توجه به اولويت ها ، مدير امور درخواستها را تاييد کرده در خواست دوباره به کارتابل حسابدار تاسيسات وارد مي شود ، حسابدار تاسيسات حواله انبار را صادر و به پيمانکار داده ، پيمانکار با مراجعه به انبار جنس در خواستي را تحويل مي گيرد ، (البته بعضي کالاها براي امورها سهميه بندي شده که مدير پشتيباني يا ساير قسمت ها ي مسئول نيز درخواست را بايد تاييد کنند ) يک گزارش اساسي که براي حسابدار تاسيسات مفيد مي باشد .
گزارش مجموعه حواله هاي صادره بابت يک پروژه خاص مي باشد هر چند که گزارش مجموع خروجي ها ي انبار بابت يک پروژه هم اکنون تهيه مي شود اما بعضي حواله ها ممکن است به انبار ارائه نشده باشد ، که در حال حاضر حسابدار مجموع حواله ها را دستي حساب مي کند ، ضمنا با توجه به اينکه کالاي پروژه درسيستم طرح و نظارت موجود مي باشد کنترل درخواست با کالاي پروژه نيز مي تواند مکانيزه شود . اگر ناظر درخواست کالا بيش از آنچه که قبلا پيش بيني شده بنمايد ، بايد ابتدا متمم تهيه کند ، براي تحويل کالاي جمع آوري شده از خط و يا عودت کالا توسط پيمانکار به انبار نيز سيکل فوق بايد اجرا شود هنگامي که پروژه تکميل شد پيمانکار آنرا صورت وضعيت قطعي نموده ، اين صورت وضعيت بايد به امضاي پيمانکار ، ناظر پروژه ، نماينده بهره برداري و حسابدار تاسيسات برسد ، حسابدار تاسيسات کالاهاي مصرف شده از پيمانکار را دقيق همراه با محل مصرف (تيربه تير) از وي خواسته و خود اقدام به بازديد و شمارش مي کند تا اندازهاي که صحت آن برايش مسجل شودحسابدار تاسيسات مسئول کنترل مقداري کالاي مصرفي شده در پروژه بوده براي هر پروژه پرونده اي تهيه کرده و کاربرگ حسابرسي مقداري کالا را بر اساس اطلاعات جمع آموري کرده پر مي نمايد يک حسابدار تاسيسات در اين مورد دو کار بايد انجام دهد اولا کالاي مصرفي در پروژه نبايد بيشتر از کالايي که براي پروژه تامين اعتبار شده باشد، در صورت افزايش نياز به متمم و تخصيص اعتبار به اندازه افزايش مي باشد . دوما” کالاي بکار رفته در پروژه را با کالاي تحويل شده مقايسه مي کند در صورتي که پيمانکار کالا طلبکار شود براي وي حواله صادر مي شود و در صورتي که کالا بدهکارباشد بايد آنرا به انبار تحويل دهد ، در غير اينصورت دو برابر قيمت کالا بر اساس فهرست بها از مبلغ صورت وي کسر مي شود پس از انجام کارهاي فوق به پرونده پروژه فرم 101 الصاق شده به حسابداري تاسيسات ستاد جهت بررسي نهايي و بستن انديکس پروژه ارسال مي شود که پس از امضا فرم فوق به دفتر فني جهت تحويل پروژه به برق منطقه ابلاغ مي شود اما در امور صورت وضعيت پيمانکار بر اساس قيمت توافقي در قرار داد ريالي مي شود به هنگام ثبت هر صورت وضعيت از آن 5% حسن انجام کار ، 5% ماليات ، و حق بيمه طبق استعلام دريافتي از سازمان تامين اجتماعي کسر مي شود معمولا قرار دادهايي که کار توسط پيمانکار به تنهايي انجام گيرد . از شمول قانون تامين اجتماعي خارج بوده . براي قرار دادهايي که مبلغ پيمان شامل کالا بعلاوه عمليات هر دو باشد حق بيمه 7% مبلغ کل پيمان بعلاوه 1.9% آن مي باشد ، براي قراردادهايي که فقط شامل عمليات (دستمزد ) مي باشد حق بيمه آن 15% بعلاوه 1.9% مبلغ بدست آمده مي باشد براي کارهايي که به کمک ماشين انجام مي شود مبلغ فوق فرق مي کند به هر حال همانطور که در اين شرکت رعايت مي شود استعلام از تامين اجتماعي حتي براي قراردادهاي خارج از شمول بهترين راه حل براي جلوگيري از سوء تعبير و ايرادهاي آتي توسط حسابرسان تامين اجتماعي با توجه به سوابق آن سازمان مي باشد مبلغ کل قرار داد تا 25% مبلغ اوليه مي تواند تلورانس داشته باشد و بيشتر از آن به اخذ مجدد مجوز هاي مربوط نياز دارد ، حق بيمه و ماليات مکسوره از صورت وضعيت ها حد اکثر ظرف يک ماه از تاريخ صدور سند بايد پرداخت شود در غير اينصورت مشمول جريمه مي شود در شرکت معمولا همراه با سند صورت وضعيت ، چک بيمه و دارايي آماده شده و به پيمانکار جهت پرداخت به سازمانها ي مربوط تحويل مي شود . گاهي اوقات پيمانکاردر تحويل به موقع چک ها کوتاهي کرده اما پرينت حساب بيمه يا دارايي اين مطلب را نشان نمي دهد زيرا مبناي بدهکار شده اين حسابها تاريخ صدور چک نه تحويل آن به سازمان مي باشد ، به خصوص براي حساب دارايي که پيمانکار موظف به ارائه مفاصا نيست اين مساله بعدا” خود را نشان مي دهد براي رفع اين مشکل بايد يک حساب موقت را بدهکار و با دريافت رسيد از سازمان هاي مربوط به تاريخ رسيد ، سازمان مربوطه را بدهکار و حساب موقت را بستانکار نمود تا اگر تاخيري از اين بابت اتفاق افتاد ه براي شرکت روشن ، مقصر مشخص و بتوان خسارت وارده را جبران نمود. پايان قرارداد نيز بايد به بيمه و دارايي اعلام شود و در سيستم قراردادها نيز اطلاعات خواسته شده وارد شود با معرفي پيمانکار به تامين اجتماعي جهت اخذ مفاصا پيمانکار موظف است با آن سازمان تسويه کرده و برگه مفاصا حساب را به شرکت ارائه کند در غير اينصورت با درخواست تامين اجتماعي شرکت موظف است از مبلغ آخرين صورت وضعيت و سپرده حسن انجام قرارداد آنرا جبران نمايد ضمنا سپرده حسن انجام قرارداد نزد شرکت تا مدتي بعد از پايان قرارداد باقي مي ماند که اين مدت براي پروژه ها معمولا شش ماه مي باشد .
ارسال صورت وضعيت به برق منطقه
پروژه هاي مختلف که اجرا مي شوند چنانکه قبلا بيان شد به رديف ها و طرح هاي مختلف تقسيم مي شوند ، هنگامي که يک پروژه تکميل و آماده تحويل به برق منطقه مي شود .
صورت وضعيت آن توسط قسمت مربوطه تنظيم مي شود صورت وضعيت قرارداد مربوط به بهره برداري توسط معاونت بهره برداري و ديسپاچينگ ، صورت وضعيت مشترکين توسط دفتر نظارت بر خدمات مشترکين و فروش ، صورتوضعيت مربوط به چاههاي کشاورزي توسط مجري طرح برقي کردن چاهها وصورت وضعيت مربوط به قراردادهاي توسعه و نوسازي و اصلاح و بهينه سازي توسط دفتر مهندسي طراحي و نظارت آماده مي شود (بعضي از واحدهاي فوق اکنون فعال نيستند ) هنگام ارسال اين صورت وضعيت ها به برق منطقه بر حسب نوع قرارداد (از کد طرح هر پروژه مشخص مي شود ) صورت وضعيت هاي طبقه بندي و با معين مربوط سند مي خورد حساب معين 141 براي قراردادهاي بهره برداري ، حساب 142 براي قرارداد مشترکين ، حساب 143 قرارداد توسعه و نوسازي (شامل روشنايي معابر) ، حساب 144 قرارداد توسعه روستايي ، حساب 145 قرارداد اصلاح و بهينه سازي (اين قرارداد مربوط به طرح 7 يعني خود ياري بوده و از انجائيکه وجه آن مستقيما” از متقاضي پروژه دريافت مي شود براي برق منطقه صورت وضعيت نمي شود ) ، حساب 146 قرارداد بهينه سازي مصرف انرژي ، حساب 147 قرارداد نيرو رساني ، حساب 148 قرارداد چاههاي کشاورزي، حساب 149 قرارداد طراحي و نظارت که قرارداد طراحي و نظارت جداگانه صورت وضعيت نمي شود
حسابدار درآمد :
با توجه به اينکه بيشتر مشتري ها و مشترکين شرکت با حسابدار درآمد سرو کار دارند جهت رفاه حال ايشان حسابدار درآمد در امور مشترکين مستقر شده و با مسئول امور مشترکين نيز ، بايد هماهنگ باشد .
حسابدار درآمد مسئول ثبت اسناد مرتبط با وجوه دريافتني از بابت وصل مجدد ،تبديل نام ، خسارت و… مي باشد . واحد مالي 98 مربوط به برق منطقه مي باشد وجوه دريافتي بابت حق انشعاب در اين سيستم سند مي خورد اما ساير موارد در سيستم مالي شرکت منعکس مي شود . بعضي از سند هاي مرتبط با درآمد به شرح ذيل مي باشد :
فروش حق انشعاب به مشتري به صورت نقد و اقساط :
اين سند متعلق به واحد مالي 98 مي باشد که بابت وجوه دريافتي از اين بابت در بانک ملي هر امور حسابي مخصوص باز شده که متقاضي وجه خود را به آن حساب واريز مي نمايد مانده اين حسابها هر ده روز به حساب 97666 منتقل مي شود .
پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری پروژه حسابداري صنعت برق – رشته حسابداری
