جواب فعالیت صفحه 70 مطالعات هشتم
سلسله های ایرانی از نظر رابطه با خلافت عباسی چگونه به قدرت رسیدند
اگرچه ايرانيان در شكلگيري خلافت عبّاسي نقش بسيار مهمي داشتند، ولي عبّاسيان پس از تثبيت قدرت، سياست خود را نسبت به آنان تغيير داده، سياست خشونت را در پيش گرفتند. همين مسئله در واكنش ايرانيان در برابر خلافت عبّاسي مؤثر بود. ايجاد شورشها و تشكيل حكومتهايي همچون طاهريان، صفاريان و سامانيان نتيجه طبيعي تغيير سياست خلافت عبّاسي در برابر ايرانيان بود. پس از ايجاد اين حكومتها بنا به شرايط و مسائل ايجاد شده، تعامل و تقابل بين خلفاي عباسي و امارتهاي ايراني پيش آمد، به ويژه آنكه بعضي از آنها، مانند صفاريان، بدون عهد و منشور خليفه به قدرت رسيده بودند.
پس از فتح ايران توسط اعراب مسلمان و از بين رفتن حكومت مركزي، ايران از جانب دستگاه خلافت اسلامي اداره ميشد. اين روند تا زمان مأمون عبّاسي ادامه داشت تا اينكه طاهربن حسين اعلام استقلال كرد و نام خليفه را از خطبه و سكّه انداخت. به تدريج، حكومتهاي نيمه مستقل و مستقل در ايران شكل گرفتند كه طاهريان، صفاريان، و سامانيان از جمله آنها بودند. اما خلافت عبّاسي به ناچار و براي حفظ قدرت خود در ايران اين سلسلهها را به رسميت شناخت تا از اين طريق به اهداف خود نايل آيد.
زمينه هاي شكلگيري حكومتهاي ايراني در عهد عبّاسيان
مهمترين سياست عبّاسيان در زمان مبارزه براي كسب قدرت، مقابله با روشهاي نژادگرايانه امويان بود; سياستي كه موجب روي آوردن مسلمانان غيرعرب، به ويژه ايرانيان، به آنها شد.1 در اين ميان، عبّاسيان به مردم خراسان توجه ويژهاي نمودند. مهمترين دلايل اين مسئله را ميتوان در موارد ذيل خلاصه نمود:
1. بهره گيري از تواناييهاي سياسي ـ نظامي دهقانان خراسان
2. وضعيت مناسب خراسان از نظر اقتصادي
3. دور بودن خراسان از مركز خلافت
4. حكومت منسجم خراسان از نظر سياسي و حكومتي
5. اقامت تعداد نسبتاً زيادشيعيان و طرفداران اهلبيت(عليهم السلام)در خراسان. البته اغلب كساني كه در خراسان خود را شيعه ميناميدند تفاوت عمدهاي بين اعضاي اهلبيت قايل نبودند، بلكه آماده پيروي از رهبري خاندان پيامبر(صلي الله عليه وآله) بر عليه امويان بودند.
عباسيان سرانجام با كمك و حمايت ابومسلم و خراسانيهاي تحت امر او توانستند امويان را براندازند، به گونهاي كه «اقبال دولت عبّاسي از خراسان بود
از سوي ديگر، خاندان عبّاسي براي جلب نظر علويان و ايرانياني كه دوستدار خاندان علوي بودند از شعار «الرضا من آل محمّد» استفاده كرده، ابوسلمه خلال همداني را وزير آلمحمّد ناميدند.
سياست عبّاسيان پس از تثبيت قدرت نسبت به ايرانيان و علويان تغيير كرد. آنان شديداً به سركوبي اين دو گروه پرداختند، ابومسلم و ابوسلمه را كشتند و قيامهاي ايراني و علوي را سركوب كردند; زيرا دستگاه خلافت بر اين گمان بود كه ايرانيان عليرغم همراهي بسيار با عبّاسيان، مشكلات بسياري را براي آنان ايجاد نمودهاند به ويژه آنكه تلاش ميكردند از راههاي گوناگون موازنه قدرت را به سود خود تغيير دهند.
سلسله های ایرانی از نظر رابطه با خلافت عباسی چگونه به قدرت رسیدند
منبع: سایت انشاء باز
