آسیب فاضلاب به رودخانه
رودخانه هراز فاضلاب مي‌بلعد
رود هراز يكي از سه رودخانه پر آب شمال كشور به شمار مي‌رود كه در جنوب غربي درياي خزر در استان مازندران واقع شده و نقش بسزايي در حيات اجتماعي و اقتصادي ساكنين منطقه دارد ولي در حال حاضر برداشت‌هاي بي‌رويه شن و ماسه از بستر رودخانه و ورود فاضلاب‌هاي شهري، صنعتي و كشاورزي بشدت حيات اين رودخانه را تهديد مي‌كند.
از سوي ديگر رشد برداشت غيرمجاز از بستر رودخانه هراز، شكلي ناموزون و نامتوازن به اين رودخانه داده است.
همچنين وجود مراكز توريستي و پذيرايي در حاشيه اين رودخانه موجب انباشت زباله و ورود پساب‌هاي اين واحدها به اين رودخانه شده است.
گفته مي‌شود بيش از 60 درصد زباله‌ها و پساب‌هاي اين واحدهاي پذيرايي وارد اين رودخانه مي‌شود.
اين در حالي است كه اين رودخانه بخشي از اراضي كشاورزي شهرستان‌هاي آمل، بابل، محمودآباد، فريدونكنار و نور استان مازندران را آبياري مي‌كند.
يك كارشناس مسوول آزمايشگاه اداره محيط زيست مازندران با بيان اين‌كه در حال حاضر آلودگي ميكروبي در پايين دست و قسمت مياني اين رودخانه بسيار زياد است، به جام‌جم مي‌گويد: وجود رستوران‌هاي بين راهي و اماكن مسكوني در پايين دست، علت عمده آلودگي در اين بخش از رودخانه است.
ورود پسماندها و فاضلاب‌هاي رستوران‌هاي بين راهي و حاشيه رودخانه، ورود فضولات مزارع پرورش ماهي، عدم لايروبي به موقع حوضچه‌هاي واحدهاي شن و ماسه و ورود پساب‌ها و سموم و كودهاي كشاورزي از جمله ديگر آلاينده‌هاي اين رودخانه هستند.
منابع آلاينده رودخانه به دو بخش خصوصي و دولتي قابل تفكيك است، مي‌گويد: واحدهاي صنعتي وابسته به بخش خصوصي تعامل نسبتا خوبي با محيط زيست دارند و براي احداث سيستم‌هاي پالاينده و كنترل‌كننده آلودگي اقدام كرده‌اند كه اين مساله ميزان ورود آلاينده‌هاي اين بخش را كاهش داده است، اما در بخش دولتي و ورود فاضلاب‌هاي شهري و روستايي به رودخانه با مشكل مواجه هستيم، زيرا حل اين مشكل منوط به ايجاد سيستم‌هاي تصفيه فاضلاب است كه اين مساله منوط به تخصيص اعتبار و عزم ملي است و تا زمان تحقق آن راه زيادي بايد طي شود.
تقريبا فاضلاب‌هاي خانگي و شهري تمام روستاها و شهرهاي حاشيه رودخانه وارد آن مي‌شود، مي‌افزايد: حتي شهرهايي كه در حاشيه رودخانه نيستند اگرچه فاضلابشان وارد چاه‌هاي تعبيه شده در آن مناطق مي‌شود، اما اين چاه‌ها نيز پس از پر شدن بايد در جايي تخليه شوند كه رودخانه‌ها و از جمله هراز، يكي از اين مناطق است.
قنبري به اقدامات صورت گرفته توسط آزمايشگاه اداره محيط زيست براي تعيين و كنترل آلاينده‌هاي رودخانه اشاره كرده و مي‌گويد: نصب سيستم آنلاين در ميان‌دست رودخانه كه از طريق اينترنت به پايگاه متصل شده و گزارش لحظه به لحظه ميزان آلودگي را اطلاع مي‌دهد، اندازه‌گيري پارامترهاي مختلف فيزيكي و شيميايي در طول چهارفصل سال و اطلاع از ميزان آلودگي فيزيكي و شيميايي آب رودخانه، رصد و تعيين ميزان آلايندگي پسماندها و خروجي واحدهاي مختلف صنعتي و اتخاذ تدابير تنبيهي و تشويقي براي كنترل و پايين آوردن آلودگي‌ها، از جمله اقداماتي است كه تحت نظارت اين دستگاه انجام مي‌شود.
حوضچه‌ها لايروبي نمي‌شود
عبدالرضا گروسي، مديركل سابق اداره منابع طبيعي شهرستان آمل نيز درخصوص وظيفه دستگاه متبوعش در قبال برداشت بي‌رويه از معادن شن و ماسه مي‌گويد: بهره‌برداران در زمان اجازه برداشت متعهد شده‌اند كه از محدوده تعيين شده در قرارداد پيشروي نكنند و پس از برداشت كامل بايد عرصه ملي را احيا و نهال‌كاري كنند. اما در چند سال گذشته فقط دو بهره‌بردار عرصه برداشت شده را احيا كردند.
مديريت چندگانه
آنچه در اين ميان آسيب جدي به اين رودخانه‌ها وارد مي‌كند، تنها وجود منابع آلاينده نيست، بلكه نبود قانون و مديريت واحد در بحث نظارت بر اين رودخانه‌ها نيز در بروز اين مشكل دخيل است؛ موضوعي كه معاون محيط طبيعي اداره محيط زيست استان مازندارن بر آن تاكيد مي‌كند و مي‌گويد: رودخانه‌ها از آن جمله منابع طبيعي هستند كه چندين متولي دارند؛ متولياني نظير سازمان‌هاي آب منطقه‌اي، محيط زيست، منابع طبيعي، دفتر فني و صنايع و معدن كه هركدام با ضوابط و مقررات خود كه غيرقانوني هم نيست، بر بخشي از اين رودخانه نظارت دارند و اتفاقا يكي از علل آسيب رسيدن به رودخانه وجود همين متوليان متعدد است.
داريوش مقدسي با بيان اين‌كه وجود اين مديريت چندگانه بيشترين صدمه را وارد كرده است، مي‌افزايد: هركدام از اين سازمان‌ها از منظر خود به رودخانه نگاه مي‌كند.
يكي به آن به عنوان معدن استحصال شن و ماسه مي‌نگرد، ديگري آن را محلي براي توسعه گردشگري و استفاده از عايدات اين بخش مي‌بيند، عده‌اي آن را مكان مناسبي براي تخليه فاضلاب‌هاي خود مي‌بينند و در نهايت برخي هم آن را مجراي عبور آب مي‌دانند و مجموعه عملكرد هركدام به كل رودخانه صدمه مي‌رساند.
وي مي‌گويد: يكي از متوليان رود هراز، سازمان آب منطقه‌اي است و اين سازمان طبق ضوابط و اختيارات خود بستر رودخانه را به بهره‌برداران شن و ماسه اجاره مي‌دهد و به اين رودخانه به عنوان معدني براي استحصال شن و ماسه نگاه مي‌كند و كاري به اين‌كه اين برداشت‌ها چه تبعاتي براي رودخانه ايجاد مي‌كند، ندارد.
از سوي ديگر از آنجا كه معادن شن و ماسه‌اي كه در بستر و حاشيه هراز وجود دارد، نزديك به 42 درصد شن و ماسه استان را تامين مي‌كند و آب منطقه‌اي هم حق برداشت از آنها را دارد، بنابراين نمي‌توان خرده‌اي به آن گرفت اما مي‌توان درخواست نظارت بيشتري داشت.
معاون محيط طبيعي اداره محيط زيست استان مازندران با بيان اين‌كه براي حفاظت از رودخانه همكاري بين‌بخشي نياز است، مي‌گويد: با اين حال ما در مقابل عملكرد آنها، اقدامات بازدارنده و نظارتي داريم، اما حجم آلودگي‌ها آنقدر زياد است كه عملا نظارت و عملكرد ما بي‌نتيجه مي‌ماند.
تنها چاره حل بحران رودخانه هراز و ساير رودخانه‌هاي استان، تجديدنظر در ضوابط موجود هر نهاد و وضع قانوني جامع و كامل از طرف وزارتخانه‌هاست كه منفعت كل اكوسيستم را در نظر داشته باشد.
آسیب فاضلاب به رودخانه آسیب فاضلاب به رودخانه آسیب فاضلاب به رودخانه
منبع: سایت انشا باز
