تحقیق دانش اموزی

آب ونقش آن درزندگی انسان ها

آب ونقش آن درزندگی انسان ها

آب ونقش آن درزندگی انسان ها

    زندگی گیاهان ٬جانوران وانسان  به آب وابسته است‘امااستفاده از آب ،به مصارف آشامیدن وکارهای روز مره محدود نمی شود.آب برای گذران اوقات فراغت وصنایع نیز مورد استفاده قرار می گیرد،

وضعیت کنونی آب های جهان

 مقدار آب موجود در سیاره زمین تقریباهمـــواره ثابت بوده است. ازنظرمقداروحجم،2/97درصداز آب هــای موجوددرسیاره زمین در اقیانوس هاودریاهاانباشته شده اندوفقط8/2ازآب آنهاشیـرین هستند ودررودها٬یخچال ها،دریاچه ها٬آب موجوددر آتمسفروآب موجود در خاک هاوآب های زیر زمینی موجودند.  انسان برای انجام فعالیت های خودبه آب های شیرین نیــــاز دارد.

آب شیرین یعنی آبی که،میزان نمک های آن بسیار کـــــــم باشد.آب های اقیانوس هاودریاهاشورهستندواستفاده ی ازآن هامستلزم تصفیه کردن است.  که این امرنیازمند سرمایـــــه گذاری برای احداث تأســیسات آب شیرین کن می باشد.پس انسان ناچــاراست به آب های شیرین موجود درخشکی هاوآتمسفرزمین بسنده کندمتأسفانه برای مصرف این مقدار آب نیزمحدودیت هایــی هست؛زیرامقدارزیادی ازآبهای شیرین جهان به شکل یخ دریخچال های قطبی وکوهستانی قرارداردکه به آسانــــی  قابل بهـره برداری نیست٬ولی انسان به آبهای شیرین موجوددررودها دریاچه هاوآب های زیرزمینی دسترســـی دارد.البته بهره برداری از آب های زیرزمینی هم که دردرون لایـــــــه های زمین قرار دارد٬به  اکتشاف٬حفرچاه٬کانال کشی وبکاربردن دستگاه های پمپ آب وایجاد تأسیسات ولوله کشی نیازمند است.

گردش آب درطبیعت

    آبهای موجوددرکره ی زمیـــــن همواره درحال تغییرشکل اند.این آبها٬حالت های مایع٬گــازوجامدبه خودمی گیرند.مقداری ازآب نیزدر زمین نفوذمی کندکه آبهای  زیرزمینـی راتشکیل می دهد.قدری ازآب هم دردرون شاخـــه ها٬برگ ها٬ساقــــــــه وریشه ی درختـان ذخیره می شود. حجم٬آبی که درهرسال به وسیـــــــله ی گردش آب درطبیعت فراهم  می شود40هزارکیلومترمکعب است.انسان باعلم وفــن امروزی خود مـــی تواند25هزارمکعـب ازاین آب رامورداستفاده قرار دهدوبقیه از دسترس وی خارج می شود.

وضعیت آب های ایران

  باتوجه به قرارگرفتن ایران درنواحــــی خشک ونیمه خشک٬ مقدار بارنـــدگی وحجم آب های ایـــــران بــــه اندازه ی کــــــــافی نیست و ریزش های جوی  درهمه جابه یک اندازه فرونمی ریزد.

 مشکلات آب درکشورماعلاوه برکمبود ریـزش های جوی٬بالابودن میزان تبخیراست؛یعنی بخش اعظم آب های ناشـــــی ازبارندگی طی فرایندتبخیر٬بخارشده وازدسترس انسان خــــــارج می شودکــه آن را

تبخیرواقعی  می نامند.علاوه برتبخیرواقعی بایدبه تبخیربالـــــقوه هم توجه کرد؛یعنی مقدارآبی که اگردردستـرس باشدبه وسیله ی خورشید

 تبخیرمی گردد.

محدودیت منابع آب ایران

     کشورایران،بااین که1⁄1 درصدازوسعت خشـکی های جهان رابه

خوداختصاص داده،فقط 34∕0درصدازآب های موجوددرخشـکی های

جهان رادراختیاردارد.ازســــــوی دیگردراغلب مناطق ایران،ریزش های جوی بیشتر درفصل هایـــی صورت می گیردکه نیاز چندانی به آب برای فعالیت های کشـــاورزی نیست(پاییزوزمســــــتان).همچنین میزان بارش بطور یکســـــان درکشور فرو نمی بارد.دربعضی جاها بیشترودربعضی جاها کمتردیده می شود.

خوشبـــختانه مردم ایران زمین،ازدیر بازمتوجه اهمیت منابع آب و کمبود آن هادر کشور بوده اندوهمـواره در فکر بهره برداری صحیح ازاین منابع بوده وشیوه های جالبی مثل قنــات برای بهره برداری از آب های زیررمینی ابداع کرده اند.ازاین شیوه بویژه درپنج استان یزد خراسان رضــوی وجنوبی،کرمان واصفهان بیشترازسایر استان های کشوراستفاده شده است.

 علاوه بر قنات مردم ایران برای بهــــره گیری درست از آب های سطحی سدهاوبندهای متعددی ساخته اند.

مصارف گوناگون آب در ایران

  میزان مصرف ســالانه ی آب درایران حدود 90میلیاردمترمکعب برآوردمی کنندکه89درصددربخش کشـــاورزی،آب آشامیدنی شهری وروستایی حدود6/6درصد،و4/4درصددربخــــــــش صنعت ومعادن استفاده می شود.

بهره برداری نادرست از آب ها

  متأسفانه بسیاری ازجوامع یاافرادقدرنعمت های موجودرابه خوبی نمی دانندواین قدرشناسی رابابهره برداری غلط از این نعمت هانشان می دهند.یکی ازنعــــــمت های خداوندآب است.می دانید که منابع آب درجهان وایران بسیار محدود است.این امرنشان می دهدکه دراستفاده ازاین منابع بایددقت عمل بیشتری ازخودنشـــان دهیم.می دانید میزان مصرف آب دربخش کشاورزی بیش از سایر بخش هاست.

◄دربخش کشاورزیعـوامل زیادی سبب به هدررفتن مقدارزیادی آب درسال می شود.برخی ازاین عوامل عبارت انداز:

  • آبیاری مزارع درزمان نامناسب:مثــــــلاآبیاری به هنگام ظهرکه هواگرم است سبب افزایش تبخیر شده ومقداری ازآب راهدر می دهد.
  • غرقابی کردن زمین زراعی ونفوذ دادن آب به اعماق زیاد:یعنی آب زیاد دادن به خاک سبب شودکه خـاک تاعمق زیادی از آب پرشده وفضای خالی آن پرشود.
  • آلودگی آب ها:براثرســــموم دفع آفات گیــــاهی ویاریختن کودهای شیمیایی درآن.

◄تأمین آب آشامیدنی شهرهاوروستاها

    مردم به آب ســــالم برای آشامیدن ورعایـــت موارد بهداشتی نیاز دارند.تأمین این آب باصـــــرف هزینه وسرمایه گذاری زیاد انجام می شود.برای تأمین آب سالم ومناسب کارهای زیر انجام می شود:

1-کشف ویافتن منابع مناسب آب برای آشامیدن وسایرمصارف مردم

2-جمع آوری آب های سطحی یابهره برداری ازآب های زیرزمینی.

3-تصفیه ی آب هابرای ازبین بردن آلودگی های احتمالی.

4-انتقال آب ازمحل تصفیه خانه به محل مصرف مردم.

5-مراقبت ازتأسیسات،کانال هاولوله های انتقال آب.

     همه ی این عملیات به تــخــصــص،هــزیــنـــــــــه و  زمـــــــــان نیازمندند.بنابراین درنواحی شهری وروستایی آب های آشامیدنی لوله کشی شده یاتصفیه شده باصــــرف مخارج زیادفراهم می شودوبایددر استفاده از آن هادقت کافی به عمل آید.

    در سال های اخیرافزایش جمعیت شهر هاومهاجرت روستائیان به شهرها،افزایش جمعیت روستاهاوتوجه بیشتربه امربهداشت در آن ها

سبب شده است که نیازبیش تری به آب آشامیدنی سالم احساس شود.

تأمین آب نواحی شهری وروستایی ،گاهی ســــبب کاهش یامحدودیت آب موردنیاز کشاورزی می شود؛مثلاگسترش شهـــرتهران سبب شده است که مقدارزیادی از آب رودهـای کرج وجاجرودبه جای مصرف درکشاورزی،به مصــرف آب آشامیدنی جمعیت تهران وشهرک های اطراف آن برسد.

بحران آب

    باتوجه به مطالبی که تــــاکنون بیان شد،بیــــش ترمتوجه ارزش و اهمیــت ومحدودیت آب شدید.این راهم اضافه کنیم که آب به ویژه در کشورهای خشک وکم آب،درسال های اخیرموردتوجه بیش تـــــــری قرارگرفته است.تغیــیرات آب وهوادر سال های اخیر سبب شده است

مصرف بهینه ی آب

  محاسبات نشان می دهندکه میـــانگین مصرف سرانه آب درجهان (صنعتی،کشاورزی وآشامیدنی )حدود580مترمـکعب برای هرنفردر سال است.امامتأسفانه این رقـــــــم درایران که کشورکم آبی به حساب می آید،1300مترمکعب درسال است!! این امرنشان دهنده ی اتـــلاف منابع آب واصراف بیش ازحداین منبع حیاتی است. مقدارمصرف سرانه ی آب لوله کشی آشامیدنی درشهرهای ایران حدود142مترمکعب درسال است که ازمصرف ســــــرانه ی برخــی کشــــورهـای اروپایــــی پرآب مثل اتریش(108مترمکعب درسال) و بلژیک (105مترمکعب درسال)بیش تـراست.شایدیکی ازعلل استفاده ازآب آشامیدنی تصفیه شده برای شست وشوی اتومبیل وحیاط،آبیاری باغچه ها،استحمام،لباسشویی وظرفشویـــــــــــی است درحالی که در بسیاری ازکشورها،آب آشامیدنی ازسایرآب های مصرفی جداست.

روندمصرف آب درصنای

    درابتدای قرن حاضرازکل مصارف آبدرجهان فقط حدود6درصد  دربخش صنایع مصرف می شد.اکنون این رقم چهاربرابرشده است در کشورما،تنها5درصدازکل مصرف آب مصرف می کنند. آبی که به مصرف صنایع می رسدمعمولاخیلی زودکیفیت خودرا ازدست می دهدیاگرمای آن زیاد می شودویاآلودگی شیمیایی ومیکروبی  پیدامی کند.گرمای آب موردنیازصنایع رامی توان بابرج های خنک کننده گرفت وآب رادوباره یاچندباره استفاده نمود.امارفع آلودگی شیمیایی یامیکروبی نیازمندتخصص وهزینه ی زیاد است. متأسفانه آب های آلوده ی صنعتی به مدت زیادی درطبیعت باقی می مانندوسبب آلودگی محیط زیست یابرهم خوردن اکوسیستم های محل زندگی جانوران وگیاهان مختلف می شوند.این امرممکن است به تدریج باعث تغییردراکوسیستم هاوموجودات زنده آن ها شوند.

آلودگی آب ها

مشکلات ومسائل بهره برداری ازمنابع آب جهان به استفاده ی نادرست از آب محدود نمی شود.گاه انسان بااعمال نسنجیده ی خود، سبب تغییرآب می شودکه به آن آلودگی آب می گویند.آلودگی آب شامل تغییرات فیزیکی،شیمیایی وزیستی(میکروبی)آب است.دراین صورت انسان دیگر نمی تواندبه صورت صحیح وبهداشتی ازاین آب هااستفاده کند:

  • ریختن زباله های صنعتی یاخانگی به داخل آب ها
  • ریختن فاضلاب های صنعتی،خانگی یابیمارستانی به آب.
  • آلودگی حرارتی آب که ازطریق فعالیت های صنعتی برآب
  • راه حل ها

      به طورکلی برای مقابله باآلودگی رودها سه راه حل وجوددارد:

      1-کاهش ورودموادآلاینده به داخل آب.

      2-انتقال منابع آلوده کننده به نقاط دورتر.

      3-پاک سازی رودها ازآلاینده ها.

  • چه عواملی موجب آلودگی دریاهامی شود؟

      درگذشته چنین تصورمی شدکه دریاهاآنقدروسیع وعمیق هستند

می تواندبه آن هاآسیب برساند.اماامروزه دریاهابه محل دفن ضایعات وزباله های ناشی ازفعالیت های انسانی مبدل شده است

دومشکل آلودگی دریاهاوصیدبی رویه ی ماهی ها حیات دریاهارابه خطرانداخته است به عنوان مثال 45%آلودگی دریای شمال انگلستان

ناشی ازموادی است که رود راین درمسیرخودازکشورهای اروپایی جمع آوری می کندوبه دریا می ریزد.

     امروزه فعالیت های مربوط به استخراج نفت ازکف دریاهانیز آلودگی آن هاراشدیدکرده است

◄دریاهاورودهایی که برای کشورمااهمیت دارند:

  • دریاچه ی خزر:دریای خزر ازنظر صیدماهی وبه خصوص ماهی خاویار،اهمیت فراوان دارد.  ازبعضی قسمت های نزدیک به ساحل این دریا،نفت استـخراج می شود.
  • خلیج فارس ودریای عمان:خلیج فارس ودریای عمان از نظرسیدماهی ومیگواهمیت دارند.

 

  • رودخانه ها:

1-رودخانه شادکامدرمحدوده ی شهرستان اقلیدجریان دارد.

2-رودخانه فهلیان ازمهم ترین رودخانه ی شهرستان ممسنی است

3-رودخانه تنگ شیو ازکوه های کهگیلویه سرچشمه گرفته سپس به رودخانه فهلیان می پیوندد.

4-رودخانه رودشیرازکوه های منطقه جاوید سرچشمه گرفته وراردحوزه ممسنی می شود.

5-رودخانه شش پیرازکوه های سپیدان سرچشمه گرفته سپس به رود خانه فهلیان می پیوندد.

6-رودخانه پیر آب که ازکوه های کهگیلویه سرچشمه گرفته وبه فهلیان میریزد.

7-رودخانه کر ازکوه های پالانگری اقلیدسرچشمه می گیردوبه دریاچه بختگان می ریزد.

8-رودخانه قره آغاج ازکوه های چهل چشمه در40کیلومتری غرب شیراز سرچشمه می گیردکه پس ازعبور ازکواروخفروقیروکارزین ازطریق استان بوشهر به نام رودمندواردخلیج فارس می شود.

  • دریاچه ها

1-دریاچه کافتر(شادکام) یکی ازدریاچه های شیرین استان فارس است که درجنوب شرقی اقلید قرارداردواززیستگاه های بسیار ارزشمند پرندگان مهاجر محسوب می شود.

2-دریاچه مهارلودر27کیلومتری جنوب شرقی شیرازواقع است آب دریاچه شور وغیر قابل استفاده است.وازآن نمک طعام استخراج می شود.

3-دریاچه طشک وبختگان درنزدیکی شهرستان نی ریزواقع شده اند

ازبررگ ترین وپرآب ترین دریاچه های کشور محسوب می شود که دارای جزایر متعددی است.مکان مناسبی برای رشد گل نرگس وپرندگان مختلفی درآن مکان لانه سازی انجام می دهند.

4-دریاچه وتالاب ارژن درفاصله 60کیلومتری شیراز ودرمسیرجاده اصلی شیراز-بوشهر واقع است.این دریاچه شیرین یکی اززیستگاه مهم پرندگان مهاجربه شمار می رود.

آب ونقش آن درزندگی انسان ها آب ونقش آن درزندگی انسان ها

منبع: سایت انشاء باز

مشاهده بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا