چگونه به فرد اسیب دیده انسداد راه تنفسی کمک کنیم
هرگاه به هر علتی هوای اكسیژن‌دار نتواند وارد ریه‌ها شود و در نتیجه اكسیژن كافی به سلولهای بدن نرسد خفگی ایجاد می‌شود.
علل خفگی
مسدود شدن مجرای تنفسی توسط اجسام خارجی مثل لقمه غذا، آب نبات، دكمه و مواد استفراغی
برق‌گرفتگی – كوه گرفتگی- مسمومیت دارویی- به عقب برگشتن زبان در بیهوشی كه یكی از شایع‌ترین علل خفگی می‌باشد- استنشاق مواد سمی مثل مونواكسیدكربن و …
كمكهای اولیه در خفگی
۱- بازكردن راه هوایی
الف- وجود جسم خارجی
سرفه: قویترین روش برای خروج جسم خارجی از مجاری فرد هوشیار است. اگر فرد قادر به انجام سرفه‌های موثر نبود از روشهای بعدی استفاده كنید.
جاروكردن راه هوایی از مواد بلع شده و استفراغ فرد بیهوش: سر فرد را در صورت عدم وجود آسیبهای گردنی به یك طرف خم كرده و انگشت خود را از كنار دهان مصدوم وارد نموده و اجسام خارجی قابل دسترس مثل دندان مصنوعی شكسته- خون و ترشحات- تكه‌های مواد غذایی یا مواد استفراغی را خارج كنید.جهت خارج كردن خون و ترشحات و مواد استفراغی بهتر است از یك تكه پارچه پیچیده به دور انگشتان خود استفاده كنید.
ضربه زدن به پشت : در مصدومی كه جسم خارجی باعث انسداد نواحی خلفی راه هوایی شده و نمی‌توان با انگشت جسم را خارج كرد، فوراً پشت سر او قرار بگیرید با یك دست از جلو قفسه سینه را حمایت كنید و فرد كمی به سمت جلو خم باشد. با كف دست دیگر ضربات مكرر به پشت و بین دو كتف او بزنید (حداكثر ۵ ضربه به فاصله ۳ ثانیه) این روش در مصدومین بیهوش نیز با خم كردن فرد به یك پهلو در صورت اطمینان از عدم وجود آسیبهای ستون مهره‌ای و ضربه زدن بین دو كتف قابل انجام است.مانور هایم لیخ (فشار بر روی شكم): اگر با وجود ضربات مكرر به پشت جسم خارج نشد فشار شكمی را انجام دهید
در صورت عدم خروج جسم خارجی تنفس مصنوعی باید شروع شود. با این كار احتمال آن وجود دارد كه جسم وارد شده به نای، به نایژه راست كه كمی بزرگتر از نایژه چپ است وارد شود و حداقل مسیر هوایی یكی از شش‌ها باز شود و جسم بعداً بوسیله برونكوسكوپی خارج شود.
ب- عدم وجود جسم خارجی
برخی اوقات علت مسدود شدن راه هوایی برگشت زبان به عقب به دلیل از بین رفتن هوشیاری و كنترل عصبی و یا عقب رفتن بیش از اندازه سر می‌باشد. بنابراین برای باز كردن راه هوایی در انسدادهای آناتومیك و باز نگه داشتن راه هوایی افراد بیهوش از سه روش زیر استفاده می‌شود:
۱- Head Tilt- chin lift دادن سر به عقب و بالا كشیدن چانه
۲- Head Tilt- Neck lift دادن سر به عقب و بالا كشیدن گردن
۳- Jaw Thrust بالا كشیدن فك تحتانی
نكته: در افرادیكه مشكوك به شكستگی گردن هستیم انجام مانور ۱ و ۲ ممنوع می‌باشد.
ج- تراكئوتومی
در انسداد مجاری فوقانی بعلت تورم حلق و حنجره انجام می‌شود و عبارتست از بازكردن مسیر نای در زیر حنجره، بوسیله یك جسم تیز و برنده و قرار دادن یك لوله باریك در مسیر نا
۲- تنفس مصنوعی
اگر بعد از انجام مرحله یك تنفس مصدوم به حالت عادی برگشت او را در وضعیت بهبود بخوابانید ولی اگر تنفس برقرار نشد یا به برقراری آن شك دارید، تنفس مصنوعی را شروع می‌كنید.
الف- تنفس دهان به دهان:
موثرترین و راحت‌ترین روش جهت انجام تنفس مصنوعی است و در هر مكانی قابل انجام است و مزیت دیگر آن اینكه می‌توان حین دادن تنفس بالا رفتن قفسه سینه را كنترل كرد.
سر و گردن مصدوم را طبق یكی از روشهای گفته شده در بالا، وضعیت دهید.
ب- تنفس دهان به بینی:
این نوع تنفس در موارد زیر كه فرم دهان به دهان قابل اجرا نیست انجام می‌شود مثل وجود خونریزی شدید از دهان، استفراغ‌های مكرر، شكستگی فك، تشنج، مسمومیت با مواد شیمیایی، قفل شدن دندان‌ها بر اثر انقباض عضلات فك و …. مراحل مانند تنفس دهان به دهان است با این تفاوت كه بعد از خم كردن سر و گردن به عقب دهان مصدوم را مسدود نموده و دهان را دور بینی قرار داده در آن بدمید.
ج- تنفس مصنوعی دهان به دهان و بینی:
در شیرخواران و كودكان كم سن و سال كه دهان و بینی كوچك است انجام می‌شود بطوریكه دهان خود را دور دهان و بینی بطور كامل حلقه كرده و در آن بدمید. البته مقدار هوایی كه در ریه‌ها وارد می‌كنید باید كمتر از بزرگسالان باشد و ثانیاً در نوزادان جهت باز كردن راه هوایی نیازی به خم كردن سر و گردن به عقب نیست و سر باید در امتداد بدن باشد.
چگونه به فرد اسیب دیده انسداد راه تنفسی کمک کنیم
منبع: سایت انشاء باز
