تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب
مقدمه :
گاه دیده میشود که دانش آموزی از عهده انجام کاری برمی‌آید اما آن کار را به دفعات لازم انجام نمی‌دهد. مثلا سلام کردن را یاد گرفته است اما به ندرت به افراد بزرگتر از خود سلام می‌کند یا می‌تواند تکالیفش را انجام دهد اما در این کار سستی نشان می‌دهد. در این گونه موارد با استفاده از روشهای افزایش رفتار می‌توان رفتار دلخواه را در او افزایش داد.
روش تقویت مثبت برای افزایش رفتارهای مطلوب :
روش تقویت مثبت تقریبا همان روش متداول پاداش است که همه معلمان با آن آشنا هستند و غالبا آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. با این حال بین پاداش و تقویت مثبت اندک تفاوتی وجود دارد که روان شناسان را بر آن داشته است تا به جای پاداش از اصطلاح دقیق‌تر تقویت مثبت استفاده کنند. در پاداش دادن افراد هدف ما بطور عمده قدردانی و سپاسگذاری از اعمال گذشته آنهاست و گرچه پاداش یک رفتار معمولا به تکرار آن می‌انجامد هدف ما از پاداش دادن رفتار ضرورتا تکرار آن رفتار در آینده نیست.
اما در تقویت مثبت هدف الزاما تکرار رفتار است یعنی اگر پس از تقویت یک رفتار احتمال وقوع آن رفتار در شرایط همسان آتی افزایش نیابد گفته میشود که تقویت صورت نگرفته است. تقویت مثبت بهترین و موثرترین روش افزایش رفتار است . فرایندی که در آن ارائه تقویت کننده مثبت بعد از رفتار منجر به نیرومند شدن آن رفتار میشود. وقتی معلم تصمیم می‌گیرد هر وقت دانش آموزان موقع ورود به کلاس به او سلام کنند با لبخند زدن به هنگام جواب دادن به سلام آنها رفتار سلام کردن آنها را تقویت کند در واقع از تقویت مثبت استفاده می‌کند.
اصول تقویت مثبت :
اصل اول :
از تقویت کننده مناسب استفاده کنید. تقویت کننده‌های مختلف بر افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. همچنین تاثیر یک تقویت کننده واحد بر یک فرد معین در شرایط مختلف متفاوت است. بنابراین لازم است در استفاده از تقویت کننده‌ها در شرایط گوناگون و با افراد مختلف این نکته به خوبی مورد توجه قرار گیرد.
اصل دوم :
فوریت تقویت یک عامل مهم است. تقویت فوری اثر بخشی بیشتری از تقویت همراه با تاخیر دارد و گاه تقویتی که با تاخیر انجام شده هیچ فایده‌ای ندارد. معلم باید بلافاصله پس از انجام رفتار مطلب از سوی دانش آموزان آن رفتار را تقویت کند و فاصله بین تقویت و رفتار را به حداقل برساند.
اصل سوم
مقدار تقویت را توصیه می‌کند. دانش آموزان اگر ببینند معلمی همیشه و در هر مورد با دلیل و بی‌دلیل همه را مورد تشویق و تمجید قرار می‌دهد رفتار تقویت کننده او نسبت به دانش آموزان اثر تقویتی‌اش را از دست می‌دهد بنابراین لازم است مقدار و میزان مناسب تقویت رعایت گردد.
اصل چهارم
توصیه می‌کند که از موقعیتها و تقویت کننده‌های تازه‌تر استفاده شود. افراد موقعیتهای جدید یادگیری و انجام فعالیتهای تازه را به موقعیتها و فعالیتهای تکراری ترجیح می‌دهند. بنابراین معلمان باید بکوشند تا در آموزش و افزایش رفتارهای مطلوب روشها و فنون گوناگون را بکار برند تا دانش آموزان مرتبا خود را در شرایط تقویتی حس کنند. همچنین بهتر است معلمان سعی کنند تا از روشهای تقویتی متنوع استفاده کنند و برای مدتی طولانی از یک تقویت کننده بطور تکراری استفاده نمایند.
روش تقویت منفی برای افزایش رفتارهای مطلوب :
تقویت منفی نیز سبب افزایش رفتار میشود. تفاوت این روش با تقویت مثبت در آن است که در تقویت مثبت ارائه یک تقویت کننده مثبت مثل یک جایزه ، یک آفرین و … رفتار مطلوب را نیرومند می‌سازد. در حالی که در تقویت منفی حذف یک عامل منفی یا فرار از آن منجر به نیرومندی رفتار میشود. نام دیگر تقویت کننده منفی محرک آزارنده است زیرا حضور آن در موقعیت موجب آزار فرد میشود و لذا حذف آن از موقعیت یا به تعویق افتادن آن سبب تقویت رفتاری از فرد میشود که به حذف یا به تعویق افتادن آن منجر شده است.
تقویت منفی مانند تقویت مثبت از پدیده‌های معمولی زندگی روزانه است. کودکی که تازه راه رفتن را آموخته است اگر هنگام راه رفتن قدم اشتباهی بردارد زمین خواهد خورد و بخصوص از بدنش درد خواهد گرفت و بعد برای احتراز از زمین خوردن خواهد کوشید تا از انجام حرکت غلط جلوگیری به عمل آورد. در کلاس درس معلم ممکن است با تهدید کردن دانش آموز به گرفتن نمره کم و مردود شدن در امتحان آنها را به درس خواندن وا دارد و رفتار درس خواندن را در آنها تقویت کند.
افزایش رفتار صحیح و مطلوب:
در برخی موارد دیده شده‌است که کودک رفتاری را آموخته است اما به حد کافی آن رفتار را تکرار نمی‌کند. برای مثال کودکی را در نظر بگیرید که مشق نوشتن، غذا خوردن و سلام کردن را آموخته است اما به میزان کافی و مطلوب این رفتارها را انجام نمی‌دهد.
در این موارد می‌توان به یکی از روشهای ذیل عمل کرد:
الف) تقویت مثبت:
در تقویت مثبت زمانی که رفتار مطلوب را در کودک مشاهده کردیم، محرکی را که برای کودک مطلوب است ارائه می‌کنیم. برای مثال از تشویق، جایزه دادن، لبخند زدن، توجه کردن، در آغوش گرفتن و … استفاده مینماییم.
تقویت مثبت یکی از بهترین روشها برای افزایش رفتار مطلوب است، اما چیزی که در اینجا اهمیت دارد نوع تقویتی است که به کودک ارائه میشود. ممکن است برخی از محرک‌ها برای کودکی تقویت‌کننده باشند حال آنکه برای کودکی دیگر تقویت کننده نباشند. برای مثال ممکن است که انواع خوراکی‌ها برای کودکی خوشایند بوده، در صورتی که کودکی دیگر هیچ گونه تمایلی به خوراکی نداشته باشد. بنابراین باید توجه داشته باشیم محرکهای خوشایند کودکمان را شناسایی کرده و در موارد مناسب به کار بندیم.
مورد دیگری که باید در نظر گرفت، تعداد و زمان ارائه تقویت کننده است. تقویت مداوم و زیادی از حد برای هر نوع فعالیتی که کودک انجام می‌دهد باعث میشود که کودک رشوه گیر و پرتوقع بارآمده و علاوه بر آن خودجوشی و خودانگیختگی‌اش از بین برود.
بنابراین بهتر است که برای ارائه تقویت مثبت به ترتیب ذیل عمل نماییم:
ـ رفتاری که قصد افزایش آن را داریم شناسایی کنیم.
ـ در ابتدای اجرای برنامه تغییر رفتار، در مقابل هر رفتار مطلوب، کودک را تقویت نماییم.
ـ زمانی که رفتار مطلوب افزایش پیدا کرد، به مرور تعداد تقویت‌ها را کاهش دهیم.
ـ در نهایت بعد از مدتی که رفتار به طور کامل و مداوم انجام شد، تقویت را حذف کنیم.
▪ مثال: کودکی را در نظر بگیرید که فقط در برخی موارد سلام می‌کند. هدف ما این است که کودک رفتار سلام کردن را افزایش دهد. لذا در ابتدای امر، در هر زمانی که سلام کرد او را تقویت می‌کنیم.حال ممکن است که این تقویت بصورت بوسیدن، تحسین کردن، لبخند زدن و … باشد. بعد از مدتی تنها در بعضی موارد او را تقویت کرده و در نهایت تقویت را حذف می‌کنیم تا رفتار بصورت درونی و خودانگیخته انجام شود.
موارد دیگری که باید در مورد تقویت مثبت در نظر داشته باشیم به شرح ذیل هستند:
همیشه از یک نوع تقویت کننده خاص استفاده نکنیم چرا که اثربخشی آن به مرور زمان از بین خواهد رفت.
تنها در صورتی رفتار را تقویت نماییم که پیشرفتی در رفتار مشاهده کنیم. در غیر این صورت رفتار نامطلوب کودک نیز تقویت خواهد شد.
تقویت باید بلافاصله بعد از ارائه رفتار مطلوب صورت گیرد چرا که اگر تاخیری در ارائه تقویت انجام شود تاثیر اندکی در افزایش رفتار مناسب خواهد داشت. این حالت در مورد کودکان خردسال اهمیت بیشتری دارد.
ب) تقویت منفی:
در این روش، در صورت ارائه رفتار مطلوب از جانب کودک، محرکی که برای او نامطلوب و آزار دهنده است را حذف می‌کنیم.
▪ مثال: کودکی را در نظر بگیرید که برای جلب توجه و اینکه او را در آغوش بگیرند، جیغ و داد راه انداخته و گریه می‌کند. در صورتی که والدین کودک در این زمان به خواسته او توجه کنند این رفتار کودک تقویت خواهد شد و در موارد مشابه تکرار خواهد گردید.
حال اگر در این زمان به کودک بی‌توجهی کنند، رفتار کودک به مرور از بین خواهد رفت چرا که متوجه میشود این روش برایش کارساز نبوده است.
در این صورت اگر والدین در زمانی که کودک رفتار مطلوبی از خود نشان داد، او را در آغوش بگیرند و به او توجه کنند (عدم توجه را حذف کنند)، رفتار مطلوب جایگزین رفتار نامطلوب خواهد شد.
روشهای ایجاد رفتار مطلوب
روشهای ایجاد رفتار مطلوب زمانی به کار می‌رود که کودک رفتاری را نیاموخته باشد و ما در صدد باشیم تا این رفتار را به او بیاموزیم. مانند: آموزش توالت، غذا خوردن و … که برای این کار می‌توانیم از روشهای ذیل استفاده نماییم.
الف) قرار دادن الگو یا سرمشق اجتماعی:
والدین بهترین الگو و سرمشق برای کودکانشان هستند، چرا که کودکان در بسیاری از موارد از والدین خود تقلید می‌کنند. چنانچه کودکی شاهد دروغ گفتن پدر خود باشد چه بسا در موارد مشابه دست به دروغ گفتن بزند.بنابراین همان مقدار که مشاهده رفتار مطلوب در رفتار کودک موثر خواهد بود، مشاهده رفتار نامطلوب نیز در رفتار او اثر خواهد داشت. بنابراین یکی از بهترین روشها برای ایجاد رفتار مناسب (آموزش رفتار مناسب) همراه شدن والدین با کودک است که در این صورت می‌توان برای تحکیم این رفتار آموخته شده از تقویت‌کننده‌ها استفاده کرد.
▪ مثال: در صورتی که والدین بخواهند رفتار مسواک زدن را به کودک خود بیاموزند می‌توانند در ابتدا برای انجام این عمل با کودک خود همراه شوند و بعد از اینکه کودک این عمل را آموخت، جهت تحکیم آن از روشهای تقویت که شرح‌آن آمد استفاده نمایند.
مورد دیگری که باید در نظر داشته باشیم این است که برای الگو قرار دادن، داستانها و افسانه‌ها نیز تاثیر به سزایی در رفتار کودک خواهند داشت. با شنیدن داستانها کودکان با شخصیت اصلی داستان همانند سازی کرده و رفتارهای او را می‌آموزند
علاوه بر داستانها، فیلمها و کارتونهایی که کودکان مشاهده می‌کنند و همچنین بازیهای کامپیوتری که انجام می‌دهند نیز بر عملکرد و رفتار آنها بی‌اندازه موثر است. لذا انتخاب داستانها، کارتونها، فیلمها و بازیهای کامپیوتری مناسب برای کودک از اهمیت به سزایی برخوردار است.
ب) شکل‌دهی گام به گام رفتار:
در این روش، رفتار هدف به بخشهای کوچک‌تری تقسیم شده و هر بخش برای تثبیت شدن تقویت می‌گردد. در اینجا والدین برای تقویت کردن نباید منتظر بمانند که رفتار بطور کامل نمایان شود. حتی در برخی موارد می‌بایست رفتاری را که کاملا درست نیست تقویت کرد. این روش برای استفاده مناسب از توالت بسیار موثر است.
▪ مثال: برای آموزش استفاده از توالت در ابتدا به محض اینکه کودک اعلام کرد که آماده رفتن به توالت است حتی اگر پوشک خود را کثیف کرده بود، تقویت میشود. بعد از اینکه این رفتار به طور کامل شکل گرفت و کودک در هر نوبت اعلام کرد که آماده رفتن به توالت است، تقویت را کاهش داده و در نهایت حذف می‌کنیم و تنها در صورتی که کودک زمان توالت رفتن خود را اعلام کرد و پوشک خود را کثیف نکرده بود، او را تقویت مینماییم. این مراحل را تا جایی ادامه می‌دهیم که رفتار به طور کامل شکل بگیرد. البته باید توجه داشته باشیدکه در پایان، زمانی که کودک کاملا آموزش دید، تقویت به مرور و به طور کامل حذف گردد تا رفتار بصورت خودانگیخته صورت گیرد.
ج) نشان دادن علامتی برای رفتار مطلوب:
نشان دادن علامت برای انجام رفتار مطلوب یکی از روشهایی است که کارایی بسیار بالایی دارد. به وسیله این روش جهت یادآوری به کودک قبل از اینکه رفتاری را انجام دهد، علامتی را نشان می‌دهیم. بدین ترتیب دیگر از گفتار برای تاکید به کودک جهت انجام رفتار مورد نظر استفاده نمی‌کنیم. مزیت این روش بر گفتار این است که اگر از گفتار استفاده کنیم حالتی مانند غر زدن پیش خواهد آمد و در مواردی کودک آزرده خواهد شد، درصورتی که استفاده از علایم از آنجایی که حالتی مانند بازی دارد، کودک را مشتاق به انجام رفتار مورد نظر می‌‌نماید.
▪ مثال: کودکی را در نظر بگیرید که قبل از غذا خوردن دستهای خود را نمی‌شوید. قبلا به او آموخته‌ایم که قبل از خوردن غذا باید دستهای خود را بشوید، اما گاها کودک این رفتار را فراموش می‌کند. در این هنگام هر روز در کنار ظرف غذای او برچسبی به نشانه شستن دست می‌چسبانیم تا کودک به محض دیدن آن به یاد شستن دستهایش بیافتد.
کاهش و حذف رفتار نامطلوب در کودکان:
در برخی موارد کودکان دارای رفتارهای نامطلوبی مانند: نخوردن غذا، صحبت کردن در میان صحبت دیگران، بی‌نظمی و … هستند که بهتر است برای از بین بردن این نوع رفتارها با توجه به شرایط یکی از روشهای ذیل را انتخاب کنیم.
الف) روش آستانه:
در این روش محرک ناخوشایند که موجب رفتار نامطلوب می‌گردد تا حدی به کودک ارائه می‌گردد که رفتار نامطلوب ظاهر نشود.
▪ مثال: کودکی را تصور کنید که دارو یا غذای مخصوصی (محرک ناخوشایند) را نمی‌خورد و اگر از او بخواهیم که این کار را انجام دهد شروع به گریه و زاری (رفتار نامطلوب) می‌کند. در این زمان باید ارائه دارو یا غذا به کودک را از کمترین حد شروع کرده و سپس به مرور زمان میزان آن را افزایش دهیم، به نحوی که کودک آزرده نگردد.
ب) روش محروم کردن:
در این روش محرکی را که برای کودک خوشایند است در زمان انجام عملی نامطلوب حذف می‌کنیم.
بسیاری از والدین با این روش آشنا هستند و در بسیاری موارد از آن استفاده می‌نمایند چرا که نتیجه خوبی به‌دست آورده‌اند.
▪ مثال: کودکی بر خلاف وظیفه‌ای که در انجام تکالیفش دارد، این کار را انجام نمی‌دهد. اگر والدین او بعداز ظهر که کودک باید برنامه مورد علاقه‌اش را در تلویزیون ببیند به او اجازه این کار را ندهند، از روش محروم کردن استفاده نموده‌اند.
ـ توجه: اگر از روش محروم کردن استفاده کردید (اجازه دیدن تلویزیون را ندادید)، تا زمانی که کودک رفتار مطلوب را انجام نداد به او اجازه این کار را ندهید چرا که کودک یاد می‌گیرد که اگر الان تلویزیون تماشا نکرد تا ساعاتی دیگر والدین او این موضوع را فراموش کرده و او می‌تواند مجددا به محرک خوشایند دست یابد. بنابراین روش محروم کردن اثر خود را از دست خواهد داد.
ج) تنبیه:
تنبیه از نامطلوب‌ترین روشهایی است که برای تغییر رفتار استفاده میشود. تنبیه زمانی اتفاق می‌افتد که کودک رفتار نامطلوبی انجام داده و در مقابل، محرک ناخوشایندی از سوی والدین دریافت می‌دارد.
باید توجه داشته باشید که تنبیه عوارض جانبی زیادی دارد، لذا تا حد امکان از انجام دادن آن باید خودداری کرد و به ازاء آن از روش محروم کردن استفاده نمود.
تنبیه تنها یک پاسخ دارد: “دیگر این کار را انجام نده”. در حالی که پاسخی جایگزین برای آن را ندارد. یعنی به کودک نمی‌آموزد که اگر این کار را انجام ندادی چه کار دیگری باید به جای آن انجام دهی. به‌علاوه اینکه در تنبیه کودک حالت نفرت و انزجار پیدا می‌کند و ممکن است از محیطی که در آن تنبیه شده‌است(مانند: مدرسه یا خانه) و فرد تنبیه کننده (مادر، معلم) فراری شود و در نهایت اینکه ممکن است تنبیه منجر به انجام رفتار پرخاشگرانه‌ای از سمت کودک گردد که از رفتار اولیه ناخوشایندتر است.
البته باید در نظر داشت که همیشه تنبیه مضر نیست و می‌تواند در برخی موارد مفید نیز باشد، اما باید در نظر داشت زمانی که از تنبیه استفاده می‌کنیم حتما رفتار مطلوب در مقابل رفتار نامطلوب را هم تشویق نماییم.
روشهای نگهداری رفتار
در نظر داشته باشید که ممکن است کودکی رفتاری را آموخته باشد و آن را به طور صحیح انجام دهد. در اینجا لازم است که والدین برخوردی موثر با این رفتار کودک داشته باشند تا مبادا زمانی از بین برود.
برای مثال کودکی را در نظر بگیرید که این رفتار را آموخته است که در میان صحبت دیگران حرف نزند. حال اگر والدین به او توجهی نکنند و به او اجازه صحبت کردن ندهند بعد از مدتی کودک به رفتار اولیه خود یعنی صحبت کردن در میان صحبت دیگران دست خواهد زد.
لذا لازم است که والدین از انواع روشهای تقویت برای حفظ و نگهداری رفتار کودک استفاده کنند.
در اینجا انواع روشهای تقویت را با ذکر مثال برمی‌شماریم:
▪ تقویت نسبی ثابت: در این نوع تقویت، کودک برای تعداد معینی از رفتارهای مطلوبی که انجام می‌دهد تقویت می‌گردد.
ـ مثال: والدین به کودک خود می‌گویند که بعد از هر ۴ نمره خوبی که کسب کرد برای او یک جایزه می‌خرند.
همانطور که گفته شد این روش در ابتدای کار بسیار مفید می‌باشد اما اگر برای نگهداری رفتار از این نوع تقویت استفاده کنیم کودک پرتوقع و رشوه‌گیر میشود و به علاوه آنکه اگر زمانی به دلایلی بعد از ۴ نمره خوب جایزه دریافت نکرد، رفتار مطلوبش کاهش پیدا می‌کند.
▪ تقویت نسبی متغیر: در این زمان تقویت نسبت به تعداد رفتارهای مطلوب انجام می‌گیرد اما مشخص نیست که ارائه تقویت بعد از چه تعداد رفتار مطلوب انجام میشود.
ـ مثال: کودکی را در نظر بگیرید که قرار است نمرات خوبی در درس ریاضی کسب کند. والدین او ممکن است که یک بار بعد از گرفتن ۴ نمره خوب و یک بار بعد از گرفتن ۶ نمره خوب به او پاداش دهند. موضوعی که در اینجا مهم است این است که تعداد رفتارهایی که بعد از آن کودک تشویق می‌گردد برای او مشخص نمی‌گردد.
▪ تقویت فاصله‌ای ثابت: در این نوع تقویت، کودک بعد از مدت زمانی ثابت تقویت دریافت می‌دارد.
ـ مثال: کودکی را در نظر بگیرید که به او آموخته‌ایم هر روز قبل از رفتن به تخت خواب مسواک بزند. حال برای اینکه رفتار او را ثابت نگه‌داریم در پایان هر هفته برایش جایزه‌ای می‌خریم. در اینجا فاصله زمانی مشخص است و تغییر نمی‌کند.
این روش نیز مانند روش اول اگر برای نگهداری رفتار استفاده شود کودک را پرتوقع می‌کند..
▪ تقویت فاصله‌ای متغیر: در اینجا کودک بعد از مدت زمانی تقویت میشود اما اینکه چه زمانی این تقویت صورت می‌گیرد برای او مشخص نیست.
ـ مثال: کودکی که بعد از بازی با اسباب‌بازیهایش آنها را جمع کرده و سرجایش می‌گذارد، یک بار در آخر هفته و یک بار دیگر بعد از ۳ هفته تشویق میشود. در اینجا نیز چیزی که حائز اهمیت است این است که زمان برای کودک معین نمی‌گردد.
باید توجه داشته باشیم که تقویت‌های متغیر برای نگهداری رفتار بهترین نوع تقویت‌کننده‌ها هستند چرا که رفتار خودانگیخته کودک را از بین نبرده و او را پرتوقع نمی‌کند
این در حالی است که تقویت‌کننده‌های ثابت برای شکل‌دهی رفتار، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و تا آنجایی از آنها استفاده می‌کنیم که رفتار به‌طور کامل شکل بگیرد و سپس برای نگهداری آن، همانطور که در بالا اشاره کردیم از تقویت کننده‌های متغیر استفاده مینماییم.
چگونه رفتارهای مطلوب در کودک را افزایش دهیم؟
بسیاری از والدین دوست دارند که فرزندان آنها رفتارهای خوب و صحیح انجام دهند و از انجام رفتارهای نامطلوب دوری نمایند. اما اینکه چگونه یک رفتار خوب در فرزندان ما شکل بگیرد و در مقابل رفتار نامطلوب در آنان از بین برود را یاد ندارند.ما در این بخش به راههای ایجاد و افزایش رفتارهای مثبت می پردازیم
تقویت مثبت:
در تقویت مثبت زمانی كه رفتار مطلوب را در كودك مشاهده كردیم، محركی را كه برای كودك مطلوب است ارائه می‌كنیم. برای مثال از تشویق، جایزه دادن، لبخند زدن، توجه كردن، در آغوش گرفتن و … استفاده می‌نمایی
تقویت منفی
در این روش، در صورت ارائه رفتار مطلوب از جانب كودك، محركی كه برای او نامطلوب و آزار دهنده است را حذف می‌كنیم.
روشهای ایجاد رفتار مطلوب:
الف) قرار دادن الگو یا سرمشق اجتماعی: والدین بهترین الگو و سرمشق برای كودكانشان هستند بنابراین یكی از بهترین روشها برای ایجاد رفتار مناسب (آموزش رفتار مناسب) همراه شدن والدین با كودك است كه در این صورت می‌توان برای تحكیم این رفتار آموخته شده از تقویت‌كننده‌ها استفاده كرد
ب) شكل‌دهی گام به گام رفتار: در این روش، رفتار هدف به بخشهای كوچك‌تری تقسیم شده و هر بخش برای تثبیت شدن تقویت می‌گردد. در اینجا والدین برای تقویت كردن نباید منتظر بمانند كه رفتار بطور كامل نمایان شود. حتی در برخی موارد می‌بایست رفتاری را كه كاملا درست نیست تقویت كرد. این روش برای استفاده مناسب از توالت بسیار موثر است
ج) نشان دادن علامتی برای رفتار مطلوب: . به وسیله این روش جهت یادآوری به كودك قبل از اینكه رفتاری را انجام دهد، علامتی را نشان می‌دهیم. بدین ترتیب دیگر از گفتار برای تاكید به كودك جهت انجام رفتار مورد نظر استفاده نمی‌كنیم.
مزیت این روش بر گفتار این است كه اگر از گفتار استفاده كنیم حالتی مانند غر زدن پیش خواهد آمد و در مواردی كودك آزرده خواهد شد، درصورتی كه استفاده از علایم از آنجایی كه حالتی مانند بازی دارد، كودك را مشتاق به انجام رفتار مورد نظر می‌‌نماید.
زنجیره کردن رفتار:
این روش شباهت زیادی به روش شکل دهی رفتار دارد با این تفاوت که در شکل دهی رفتار والدین و یا معلمان از تقویت رفتارهای ساده ی کودک ، آن را به رفتار های پیچیده می رسانند اما در روش زنجیره سازی از کنار هم گذاشتن چند رفتار و از به هم وصل کردن آنها به یکدیگر یک رفتار پیچیده ایجاد میشود.
به عنوان مثال اگر می خواهیم به فرزندان خود نماز را آموزش دهیم ابتدا باید اذکار نماز ( رکوع، سجود و … ) را به آنان یاد دهیم سپس از کنار هم گذاشتن و وصل کردن آنها ، نماز به دانش آموزان آموزش داده شود
تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب تحقیق درباره افزایش رفتارهای مطلوب
منبع: سایت انشاء باز
